به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه اطلاع رسانی اخبار فارسی به نقل از خبرگزاری دانشجو، گفتنی است این روزها صحبت بر روی کار آمدن وزار و معاونین جدید در دولت چهاردهم است اما برخی اوقات مسایلی مبنی بر اینکه این فرد نمی تواند در این جایگاه قرار گیرد به گوش می رسد حالا این مساله را با محمد مهاجری وکیل پایه یک دادگستری بررسی کردیم.

عرب زاده: دولت جدید تقریباً روی کار اومده و وزرا معرفی شدند، معاون اول و مسائل دیگر هم که پیش می‌آید. یک سوال ممکنه برای مردم پیش بیاد که چه شرایطی از لحاظ حقوقی باید داشته باشه کسی که بخواد معاون اول یا حالا معاون رئیس‌جمهور باشه؟

مهاجری: بله، ببینید از لحاظ حقوقی ما شرایطی رو در قانون اساسی و سمت های مختلف قانونگذار پیش‌بینی کرده‌ایم. از جمله مهمترین آنها، خود رئیس‌جمهور است که در قانون اساسی درباره شرایط او نکاتی گفته شده. بعد از انتخاب رئیس‌جمهور، شخص رئیس‌جمهور باید کابینه خودش رو انتخاب کنه. این کابینه به صورت کلی شامل وزیران است که انتخاب آنها باید با سیاست‌های راهبردی دولت همخوانی داشته باشه، مثل یک تیم که می‌خواهند یک عملکرد هماهنگ داشته باشند. در نتیجه انتخاب این کابینه، تعدادی از معاونین رئیس‌جمهور هم انتخاب می‌شوند که به لحاظ حقوقی و سیاسی ارزش و اهمیت خاصی دارند و مهمترین آنها معاون اول است. نکته اول این است که از لحاظ قانون اساسی، داشتن معاون اول برای رئیس‌جمهور اختیاری است. اگرچه یک عرف سیاسی وجود دارد، اما از نظر حقوقی داشتن معاون اول الزامی نیست. رئیس‌جمهور در کنار این معاون اول، معاونین دیگری هم خواهد داشت که جایگاه‌های حساسی دارند.

عرب‌زاده: سوالی که ممکنه در ذهن شهروندان ایجاد بشه اینه که آیا کسی نظارتی داره بر این انتصاب‌ها یا رئیس‌جمهور می‌تونه هر شخصی رو با هر شرایطی، حتی با محکومیت کیفری یا سوءسابقه امنیتی سیاسی، منصوب کنه؟

مهاجری: این دغدغه‌ای است که جامعه در این خصوص داره. قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس هم با همین رویکرد به عنوان یک قانون خاص تصویب شده. این قانون مشخص کرده که وقتی می‌خواهید یک مقام را منصوب کنید، باید قبل از انتصاب استعلام‌های لازم را بگیرید. مثلاً افرادی که وابستگی به رژیم پهلوی دارند یا اعتقادی به ولایت مطلقه فقیه یا قانون اساسی ندارند، یا سابقه محکومیت‌های کیفری دارند، نمی‌تونند در این سمت‌ها منصوب بشوند. همچنین تابعیت مضاعف هم مانع از انتصاب است.

عرب‌زاده: سوالی که برای من پیش میاد اینه که در شرایطی که سفرای ما یا دیپلمات‌هایی که در خارج از کشور مأمور هستند، فرزندانشون ممکنه در کشور‌هایی به دنیا بیان که قانون اونجا قانون خاکه و تابعیت اون کشور رو بگیرند، آیا این موضوع هم جزو منع قرار می‌گیره یا استثنا هست؟

مهاجری: بله، نکته درستی فرمودید. این موضوع جزو موارد منع است و به قوانین حقوق خصوصی مرتبط میشه. اگر فرزندی از پدر و مادر ایرانی متولد بشود، طبق قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، حتی اگر در خارج از کشور به دنیا بیاد، تابع ایران خواهد بود. ولی اگر این فرزند تابعیت مضاعف داشته باشه، این مانع از انتصاب او یا پدرش به سمت‌های حساس خواهد شد.

عرب‌زاده: در حال حاضر چه راهی وجود داره برای اینکه بشه استعلام گرفت که آیا کسی تابع کشوری هست یا نه؟ آیا به صورت رسمی میشه این کار رو انجام داد؟

مهاجری: به صورت رسمی نهاد یا مرجعی در ایران به غیر از وزارت امور خارجه برای این کار وجود نداره. اما در سطح بین‌المللی، سازمان‌های حمایتی وجود دارند که گاهی به حمایت از افراد دوتابعیتی می‌پردازند. به طور کلی، اسنادی و داکیومنت‌هایی پیدا میشه که بر اساس آنها ما متوجه تابعیت مضاعف می‌شویم و این مانع رو ایجاد می‌کنیم.