لورا هول‌گیت، سفیر ایالات متحده آمریکا در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیرامون برجام طی سخنانی که یک نسخه آن در تارنمای نمایندگی ایالات متحده آمریکا نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین منتشر شد ادعا کرد: «فعالیت‌های هسته‌ای ایران عمیقاً نگران کننده است. همانطور که گزارش مدیرکل آژانس به وضوح نشان می‌دهد، ایران به جای پرداختن به نگرانی‌های جامعه بین‌المللی، به حرکت بیشتر در مسیر اشتباه ادامه می‌دهد. این کشور به گسترش برنامه هسته‌ای خود، نصب آبشار‌های سانتریفیوژ پیشرفته اضافی و تولید اورانیوم بسیار غنی شده که هیچ هدف صلح آمیز معتبری برای آن ندارد، ادامه می‌دهد.»

وی با تداوم سیاه‌نمایی درباره پیشرفت‌های هسته‌ای کشورمان مدعی شد: «تولید اورانیوم ۶۰ درصدی در ایران با رفتار سایر کشور‌های غیرهسته‌ای عضو پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای در تضاد است. اگر ایران علاقه‌مند به ایجاد اعتماد نسبت به ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود است، باید ذخایر ۶۰ درصدی خود را کاهش دهد و چنین تولیدی را به طور کامل متوقف کند.»

سفیر ایالات متحده اقدامات ایران در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) را مانع توانایی آژانس برای تضمین ماهیت صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران خواند و افزود: گسترش برنامه هسته‌ای ایران در حالی صورت می‌گیرد که در حل مسائل پادمانی با آژانس کارشکنی و از اجرای تعهدات قانونی خود بر اساس کد اصلاحی ۳.۱ خودداری می‌کند. ایران به جای ارائه شفافیت بیشتر، اجرای پروتکل الحاقی را متوقف و تداوم دانش آژانس را در مورد تولید قطعات سانتریفیوژ قطع کرده است.

وی در ادامه فضاسازی تبلیغی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان ادامه داد: «ایران باید تعهدات پادمان‌های قانونی خود را به طور کامل و بدون تاخیر بیشتر اجرا کند و در رابطه با فعالیت‌های مرتبط با غنی سازی شفاف‌سازی کند.»

هول‌گیت در بخش دیگری از اظهارات ادعایی خود به تصمیم ایران برای لغو مجوز تعدادی از بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در چارچوب حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه پادمان جامع صورت گرفت، اشاره و ادعا کرد: «ما با نگرانی متذکر می‌شویم که تصمیم ایران در سال گذشته برای لغو مجوز بازرسان مجرب آژانس به طور جدی بر فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس تأثیر گذاشته است. چنین اقداماتی عمیقاً نتیجه معکوس دارند و ما از خودداری ایران برای تغییر این تصمیم، به‌رغم درخواست‌های مکرر مدیرکل آژانس، بسیار متأسفیم.»

وی در ادامه اظهارات ادعایی خود سطح همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «نگران کننده و بسیار کمتر از انتظارات مطرح شده از سوی مدیرکل آژانس و شورای حکام» توصیف کرد و مدعی شد: ما بار دیگر از ایران می‌خواهیم که به جای تضعیف توانایی آژانس در ارائه تضمین‌های لازم درباره صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود، گام‌هایی را برای ایجاد اعتماد بین‌المللی بردارد.

گفتنی است؛ ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.

جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.

اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشار‌های ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشور‌های اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند، اما با توجه به اینکه کشور‌های اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.

جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده است که تدابیر صورت گرفته برگشت پذیر بوده و هرزمان که سایر طرف‌ها به طور کامل به تعهدات‌شان عمل کنند ایران نیز متقابلا رفتار خواهد کرد.

منبع: ایرنا