به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار فارسی به نقل از خبرگزاری ایسنا، شهادت مهمان عزیز جمهوری اسلامی ایران شهید دکتر اسماعیل هنیه و فرمانده نظامی حزب ا… لبنان شهید فؤاد شکر، حوادث بسیار مهمی بودند که از ابعاد گوناگون قابل بررسی است. ترور همزمان دو فرمانده بزرگ جبهه مقاومت، از یک برنامه­ ریزی هماهنگ در باند تبهکار اسرائیلی-امریکایی خبر می­ دهد. ترور شهید فؤاد شکر در عصر روز سه­ شنبه ۹ مردادماه و ترور شهید هنیه در اولین ساعات بامداد روز چهارشنبه ۱۰ مردادماه ۱۴۰۳ مطابق با ۳۱ جولای ۲۰۲۴ میلادی رخ داد. کارشناسان امنیتی و سیاسی معتقدند که نتانیاهو در سفر اخیر خود به امریکا که بین روزهای ۱ تا ۷ مرداد ماه برابر با ۲۲ تا ۲۸ جولای صورت گرفت، امریکا را از تصمیم خود در مورد ترورهای اخیر آگاه ساخته و این ترورها با هماهنگی کاخ سفید صورت گرفته است. اما آیا از طریق آمار و اطلاعات اقتصادی نیز می­توان شواهدی در این خصوص به دست آورد؟

ارزش سهام شرکت­ های جنگ ­افزارسازی بزرگ امریکا، در طی یک هفته منتهی به ترور شهید هنیه و شهید فؤاد شکر، افزایشی سریع و هیجانی را تجربه کردند. آیا افزایش جهشی ارزش سهام این شرکت­‌ها ارتباطی با ترورهای مذکور داشته است. محمدمهدی مؤمن­دوست، کارشناس مطالعات استراتژیک در گزارش زیر به این موضوع پرداخته است.

در نمودار فوق افزایش سریع ارزش سهام سه شرکت جنگ ­افزارسازی امریکا قبل از وقوع ترورهای اخیر (اعداد برحسب دلار است.) را مشاهده می‌کنید.

اکثر قریب به اتفاق حوادث سیاسی، نظامی، امنیتی در نهایت تأثیر خود را بر روی قیمت کالا و خدمات خواهند گذاشت. ارتباط بین اقتصاد و سیاست یک معادله مستقیم دوسویه است که با بررسی تغییرات هریک از طرفین معادله می­توان تغییرات طرف دیگر را تحلیل نمود. یک نمونه واضح از این تأثیرات، سقوط شاخص بورس ­های جهان پس از ترور شهید هنیه و تصمیم جمهوری اسلامی ایران مبنی بر گرفتن انتقام سخت از این جنایت است.

در زیر نمودار تغییر دو شاخص مهم اقتصادی پس از ترور شهید هنیه نمایش داده شده است. این تغییرات از آغاز ۳۱ جولای تا انتهای ۵ آگوست برای ۴ روز کاری بررسی شده ­اند. در تمام تصاویر موجود در این گزارش، هریک از مستطیل­ های عمودی که کَندِل نامیده می­شوند، نشانگر تغییرات قیمت در یک روز کاری است. کَندِل­های قرمز نزولی و کَندِل­های خاکستری صعودی هستند.

آنچه شما در این نمودارها مشاهده می­کنید، صرفا صعود و نزول اعداد و ارقام نیست. بلکه شما شاهد ضررهای میلیاردی به اقتصاد امریکا و کشورهای وابسته به آن هستید. مهمترین مسئله هم اضطراب و التهابی است که سبب صعود و نزول­های هیجانی شاخص­‌های اقتصادی شده است که خروجی آن چیزی جز عدم ثبات اقتصادی نیست.

تعیین دقیق میزان این خسارات ممکن نیست. حتی تخمین تقریبی آن هم حجم سنگینی از محاسبات را لازم دارد که إن­شاءا… در گزارش مجزایی به آن خواهیم پرداخت. اما بطور خلاصه باید اشاره کرد که تعلیق ناشی از تهدید انتقام ایران ، تا این لحظه خسارات اقتصادی سنگینی برای امریکا و اسرائیل داشته است که شاید درگیری نظامی محدود، چنین خساراتی را نداشت. ادامه این روند برای سرمایه ­داران امریکایی قابل تحمل نبوده و بالاخره دیر یا زود دستور قطعی نقطه پایان را به رژیم صهیونیستی دیکته خواهند کرد.

تغییرات شاخص Nasdaq۱۰۰ و  شاخص Dow Jones Industrial Average 

با بررسی  تغییرات شاخص Nasdaq۱۰۰ و  شاخص Dow Jones Industrial Average  بخوبی درک خواهد شد که سیاست و اقتصاد ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. با تحلیل شاخص ­های اقتصادی می­توان تا حدودی با تصمیمات سیاسی، امنیتی، نظامی پشت پرده اقتصاد آشنا شد و آنها را تحلیل و بررسی نمود. اکنون می­خواهیم نمودار تغییرات ارزش سهام شرکت­های نظامی جهان، در یک هفته قبل از ترور شهید هنیه را بررسی کنیم و ببینیم که آیا تغییرات معناداری در این نمودارها قابل رؤیت است یا خیر.

لیست شرکت­های بزرگ جنگ ­افزارسازی جهان را براساس فهرست اعلام شده از سوی ­انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم که به اختصار SIPRI نامیده می­شود، انتخاب می­نمائیم. طبق رده ­بندی این مؤسسه برای سال ۲۰۲۲ ، شرکت­های زیر بیشترین درآمد تسلیحاتی را در جهان داشته ­اند.

اکنون تغییرات ارزش سهام سه مورد از شرکت‌­های فوق، قبل و بعد از ترور شهید اسماعیل هنیه و شهید فؤاد شُکُر را مرور می­نمائیم.

در جدول زیر، تغییرات ارزش سهام سه شرکت مذکور قبل و بعد از ترور شهید اسماعیل هنیه و شهید فؤاد شُکُر، خلاصه شده است.

شاخص­هایی مانند قیمت طلا، نفت یا دلار، به دلیل انبوه بی­شماری از معامله­ گران آنها که در سراسر جهان هستند، دائما در حال تغییر و نوسان بوده و یک گروه محدود و کوچک نمی­توانند بر تغییرات آنها تأثیر جدی بگذارند. اما ارزش سهام شرکت­ها به تصمیمات عده معدودی از سهامداران بزرگ و اصلی وابسته است. علی­الخصوص در مورد سهام شرکت­های نظامی و جنگ­افزارسازی این مسئله پررنگ­تر است. تغییرات سهام شرکت­هایی مانند لاکهیدمارتین یا ریتون (Raytheon)، بطور کامل وابسته به اخبار و اطلاعات محرمانه‌­ای است که به اطلاع معدود سهامداران پرقدرت و ذی­نفوذ آنها می­رسد.

اکنون می­خواهیم بررسی کنیم در یک هفته قبل از ترور شهید هنیه و شهید فؤاد شکر، چه وقایع مهمی رخ داده که این تغییرات را سبب شده است. خصوصا آنکه بطور همزمان ارزش سهام شرکت­های مذکور افزایش یافته است.

در این خصوص چند واقعه مهم قابل بررسی است.

اولین گزینه جنگ اوکراین است. به دلیل مصرف زیاد تسلیحات در این جنگ، قطعا بازار شرکت­های جنگ­ افزارسازی رونق یافته است. منتهی جنگ اوکراین پدیده جدیدی نیست و نمی­تواند عامل افزایش سریع ارزش سهام­های مذکور در آن بازه زمانی باشد.

دومین گزینه جنگ اسرائیل علیه مردم مظلوم غزه و تأمین تسلیحاتی اسرائیل از سوی امریکاست. منتهی این جنگ نیز ماه­هاست که ادامه دارد و در طی یک هفته قبل از ترورهای اخیر، تغییر مهمی در این خصوص رخ نداده است.

سومین گزینه اختلال جهانی اینترنت به دلیل بروزرسانی معیوب یکی از نرم­افزارهای امنیتی ویندوز است. منتهی این مسئله از روز پنج­شنبه ۲۸ تیرماه برابر با ۱۸ جولای آغاز شده و ضمنا فقط مربوط به شرکت­های جنگ­ افزارسازی نبوده است. از طرف دیگر افزایش ارزش سهام شرکت­های جنگ­ افزارسازی بخاطر اختلال چند روزه اینترنت کاملا بی ­معنی است.

چهارمین گزینه انتشار خبر صدور مجوز فروش تسلیحات نظامی جدید امریکا به عربستان، به ارزش ۲.۸ میلیارد دلار است. این خبر که در تاریخ ۲۳ جولای بر روی سایت آژانس همکاری امنیتی دفاعی ایالات متحده امریکا (DSCA) قرارگرفت، توسط چند خبرگزاری از جمله آناتولی ترکیه منتشر شد و در روز بعد توسط خبرگزاری های داخلی ایران ترجمه و انتشار یافت. در زیر تصویر سربرگ این خبر از سایت DSCA آمده است.

براساس دلایل متقنی که در ادامه تشریح خواهد شد، افزایش هیجانی و سریع ارزش سهام شرکت ­های جنگ­افزارسازی امریکا در محدوده یک هفته قبل از ترورهای اخیر، به هیچ­ عنوان نمی­تواند به انتشار این خبر ارتباط داشته باشد. زیرا فروش ­های تسلیحاتی امریکا به کشورهای دیگر امر جدیدی نیست. در موارد مشابهی که حجم تبادلات مالی آن بسیار بیشتر از این رقم بوده است و حتی اسم پیمانکار اصلی آن نیز ذکر شده است، هرگز شاهد تغییرات مهمی در ارزش سهام پیمانکاران مذکور نبوده­ایم. تعداد این موارد بسیار زیاد است و بررسی آنها از حوصله این گزارش خارج است. اما به چند مورد به عنوان نمونه اشاره می­شود.

به عنوان یک نمونه در تاریخ ۲۰۲۲/۰۸/۰۲ خبری بر روی سایت DSCA قرارگرفت که موضوع آن فروش موشک­های سامانه پدافند هوایی پاتریوت به ارزش ۳.۰۵ میلیارد دلار به عربستان سعودی بوده است. پیمانکار اصلی این قرارداد بخشی از شرکت Raytheon معرفی شده است که در توکسبری واقع در ایالت ماساچوست در شرق امریکا قراردارد.

که در محدوده تاریخ مذکور، یعنی ۲۰۲۲/۰۸/۰۲ هیچگونه افزایش مهم و معناداری در ارزش سهام شرکت ریتون (Raytheon) مشاهده نمی­شود. با وجود اینکه مبلغ این قرارداد با رقم ۳.۰۵ میلیارد دلار، از مبلغ قرارداد قبلی با مبلغ ۲.۸ میلیارد دلار ، بطور واضح بیشتر است.

به عنوان نمونه­ای دیگر در تاریخ ۲۰۲۴/۰۱/۲۶ دو خبر بر روی سایت DSCA قرارگرفت. یکی از آنها با موضوع فروش چهل فروند جنگنده F-35 و برخی موارد دیگر به دولت یونان به ارزش تقریبی ۸.۶ میلیارد دلار بود. شرکت هوانوردی لاکهید مارتین واقع در فورت ورث، تگزاس، به عنوان یکی از پیمانکاران اصلی این قرارداد تعیین شده است.

خبر دیگر مربوط به فروش ۴۰ فروند هواپیمای F-16 جدید و نوسازی ۷۹ فروند هواپیمای F-16 موجود در کشور ترکیه به ارزش تقریبی ۲۳.۰ میلیارد دلار بود. پیمانکار اصلی این قرارداد شرکت لاکهید مارتین واقع در گرین ویل، کارولینای شمالی است.

با وجود آنکه خبر دو قرارداد مهم با ارزش تقریبی جمعاً ۳۱.۶ میلیارد دلار در تاریخ ۲۰۲۴/۰۱/۲۶ در سایت DSCA منتشر شده است. و نام شرکت لاکهید مارتین در هر دو قرارداد ذکر شده است؛ اما در تصویر زیر مشاهده می­کنید که در محدوده تاریخ مذکور هیچگونه افزایشی در ارزش سهام شرکتLockheed Martin  مشاهده نمی­شود.

از اینگونه مثالها بسیار زیاد است و در تحلیل آنها نکات فراوانی را باید مدنظر قرارداد که پرداختن به آنها از حوصله این گزارش خارج است. به عنوان مثال شرکت­های جنگ ­افزارسازی امریکایی متعدد هستند و زیرمجموعه ­های مختلفی دارند که در ایالت­ های امریکا پراکنده ­اند. از طرف دیگر دسترسی به اطلاعات اینگونه شرکت­ها به شدت محدود است. همچنین برخی از این شرکت­ها همانند شرکت بوئینگ، تنها بخش محدودی از تولیداتشان تسلیحاتی است. تمام این مسائل سبب می­شود که تحلیل درست تغییرات ارزش سهام اینگونه شرکت­ها کار دشواری باشد. اما آنچه قطعی است آن است که افزایش هیجانی و سریع ارزش سهام شرکت­های جنگ­افزارسازی امریکا در محدوده یک هفته قبل از ترور شهید اسماعیل هنیه ، به هیچ­عنوان به مجوز فروش تسلیحات نظامی ۲.۸ میلیارد دلاری به عربستان ، ارتباطی ندارد.

اما باید یک دلیل قانع کننده برای این افزایش سنگین و جهشی ارزش سهام­ های مذکور وجود داشته باشد.

تنها دلیل معقولی که به ذهن می­رسد، آن است که در جریان سفر بنیامین نتانیاهو به ایالات متحده امریکا، وی مقامات امریکایی را از تصمیم خود مبنی بر ترور دکتر هنیه در تهران و ترور فؤاد شکر در لبنان ، باخبر نموده است. این یک احتمال کاملا معقول و منطقی است. چراکه این ترورها قطعا زمینه­ساز یک تنش بسیار بزرگ در منطقه خاورمیانه است و نتانیاهو بخوبی می­داند که بدون هماهنگی با ایالات متحده امریکا، اجازه انجام چنین ریسک بزرگی را ندارد.

جنگ برای صاحبان قدرت و ثروت در امریکا، یعنی فرصتی جهت کسب سود بیشتر. جنگ برای آنها یعنی فروش تسلیحات نظامی بیشتر و این سبب افزایش ارزش سهام شرکت­های جنگ ­افزارسازی می­ شود. لابی های صهیونیستی بخوبی می­دانستند که در صورت ترور افراد مذکور و وقوع یک تنش بزرگ نظامی در خاورمیانه، می­توانند درآمدهای هنگفتی از فروش تسلیحات نظامی کسب کنند. اما پس از اطلاع از این مسئله نتوانسته­ اند طمع و ولع خود را کنترل کنند و هجوم برخی از آنها جهت خرید بلوک­های بزرگ سهام این شرکت­ها با هدف تصاحب سهام بیشتر، سبب خبردارشدن برخی دیگر از افراد شده و به یکبار پول­های هنگفتی به سمت خرید سهام این شرکت­ها سرازیر شدند و این مسئله افزایش سریع ارزش سهام شرکت­های جنگ­افزارسازی را در پی داشته است.

در اینجا یک سؤال باقی­مانده است:

با توجه به رشد جهشی سهام شرکت­های جنگ ­افزارسازی امریکا، آیا آنها آماده شروع یک جنگ فراگیر و بزرگ هستند؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت: سال های طولانی است که اسرائیل به دنبال ایجاد درگیری بین ایران و امریکاست. این گردابی است که نتانیاهو بارها خواسته است امریکا را در آن گرفتار کند. اما وقوع این امر از چند جهت ممکن نیست. اولین و مهمترین دلیل این است که نظام رهبری و مدیریت در هر دو کشور ایران و امریکا موافق اینگونه تخاصم ­های مستقیم نیست. در گذشته و در زمان­ هایی که امریکا از جهت نظامی و اقتصادی در شرایط خیلی مساعدتری بود و دولت­های به شدت جنگ ­طلبی در کاخ سفید مستقر بودند، این واقعه رخ نداد. اکنون که جنگ اوکراین آنها را به خود مشغول کرده است، بازکردن جبهه جدید به هیچ عنوان به صلاحشان نیست.

از طرف دیگر افکار عمومی در امریکا موافق جنگ نیستند و هرگونه ماجراجویی جدید به ضرر آنها در انتخابات امریکا تمام خواهد شد. تا جایی که شاهد هستیم، ترامپِ جمهوری­خواه نیز دم از صلح و خاتمه جنگ می­زند.

نکته مهم دیگر آن است که برای تحلیل احتمال وقوع جنگ، باید قیمت نفت خام، طلا و شاخص ­های مهم اقتصاد بین ­الملل را بررسی نمود و تغییرات ارزش سهام یک یا دو شرکت امریکایی اگرچه مهم است اما کافی نیست. اکثر قریب به اتفاق حوادث سیاسی، نظامی، امنیتی، تأثیر خود را در نمودارهای اقتصادی نشان می­دهند. با تحلیل دقیق نمودارهای مختلفی همچون شاخص جهانی دلار، نفت، طلا، سهام شرکت­های نظامی و غیرنظامی جهان و مواردی از این دست، می­توان احتمال وقوع برخی حوادث را در آینده تحلیل و بررسی کرد. و این وظیفه مهمی است که برعهده نهادها و کارشناسان مربوطه وجود دارد.

انتهای پیام