دکتر سید منتظر شبَّر به بهانه روز ملی اهدای خون در گفت‌وگو با ایسنا، در تشریح روند اهدای خون و تامین خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز بیماران، با بیان اینکه با هدف ارتقاء سلامت خون آزمایش‌های متعددی را بر خون‌های اهدایی انجام می‌دهیم، اظهار کرد: از منظر انجام آزمایش‌های پیشرفته، شانه به شانه کشورهای پیشرفته گام برمی‌داریم. ایالات‌متحده آمریکا و کشورهای اروپای غربی برای ارتقاء ضریب ایمنی خون‌های اهدایی اقداماتی انجام می‌دهند و سازمان انتقال خون ایران نیز همین اقدامات را به منظور ارتقاء ایمنی خون‌های اهدایی انجام می‌دهد.
اقدامات ایران برای افزایش ضریب ایمنی خون‌های اهدایی
وی با اشاره به پیشرفت علم و تکنولوژی در گذر زمان افزود: این احتمال وجود دارد که آزمایش‌های دقیق‌تری به واسطه پیشرفت‌های علمی معرفی شود، اما باید گفت سازمان انتقال خون هر آزمایشی که مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است برای افزایش ضریب ایمنی خون‌های اهدایی انجام می‌دهد.
خون‌های اهدایی ایرانی‌ها جزو سالم‌ترین‌ها
مدیرکل انتقال خون استان تهران با بیان اینکه خون‌های اهدایی ایرانی‌ها جزو سالم‌ترین خون‌ها در جهان به حساب می‌آید، افزود: سالم‌بودن خون‌های اهدایی می‌تواند مزایای فراوانی داشته باشد. به واسطه سلامت خون‌های اهدایی می‌توانیم داروهای بر پایه پلاسما داشته باشیم. داروهایی مانند IVIG و فاکتورهای انعقادی مانند «آلبومین» که برای بیماران هموفیلی کاربرد دارد، جزو داروهای بر پایه پلاسما هستند. پلاسمای ایرانی نیز به کشورهای اروپایی ارسال می‌شود و جهت نیاز بیماران کشورمان، در این کشورها با تکنولوژی‌های پیشرفته در مسیر تولید دارو استفاده می‌شود و به کشور بازمی‌گردد.
وی با بیان اینکه سلامت پلاسما برای کشورهای اروپایی بسیار حائز اهمیت است، توضیح داد: کشورهای پیشرفته به سلامت پلاسمایی که برای تولید دارو ارسال می‌کنیم، بسیار توجه می‌کنند. کشورهای پیشرفته با حضور در ایران نسبت به انجام تست‌های بسیار سخت اقدام کردند و پس از اینکه فیلترهای بسیار سخت آنها را با موفقیت سپری کردیم، با استفاده از پلاسمای ایرانی برای کشور داروی برپایه پلاسما تولید می‌کنند.
داروهای مشتق از پلاسما و اهمیت ساخت پالایشگاه خون در کشور
مدیرکل انتقال خون استان تهران درباره ساخت پالایشگاه خون در کشور، با اشاره اهمیت این موضوع، افزود: به دلیل نبود تکنولوژی پالایشگری پلاسمای خون، ناچار هستیم پلاسما را برای کشورهای اروپایی ارسال کرده و در آنجا تبدیل به دارو شود و سپس دارو دریافت کنیم. لازم به ذکر است که به دلیل تحریم‌های ظالمانه، همواره در این مسیر با مشکلاتی مانند انتقال پول مواجه هستیم. با توجه به این شرایط می‌توان گفت ساخت پالایشگاه، تنها راه برون‌رفت از شرایط کنونی به حساب می‌آید.
کار بر زمین مانده ساخت پالایشگاه خون در کشور
شبَّر درباره ساخت پالایشگاه خون در کشور ادامه داد: افراد خبره و توانمندی در کشور حضور دارند که از حضور آنها می‌توان برای ساخت پالایشگاه بهره برد. تکنولوژی ساخت پالایشگاه خون به صورت ناقص وارد کشور شده و برخی دستگاه‌ها نیز وارد نشده است. یک پالایشگاه خوب در کنار برج میلاد قرار داشت اما با سوء استفاده از خصوصی‌سازی، این پالایشگاه ثمری نداشت؛ دستگاه‌هایی که برای پالایشگاه وارد کشور شده بود مورد استفاده قرار نگرفت و کار روی زمین ماند.
مدیرکل انتقال خون استان تهران افزود: شاید بتوان گفت تکنولوژی‌های که وارد شده بود، قدیمی شده‌اند و به تکنولوژی جدید نیاز است. در حال رایزنی با برخی کشورها برای ورود تکنولوژی جدید هستیم و برخی وعده داده‌اند که تکنولوژی جدید در اختیار سازمان انتقال خون قرار دهند. امیدواریم با ورود بخش خصوصی دلسوز، ایجاد پالایشگاه تا پایان سال محقق شود. در حال حاضر، ۲ پالایشگاه خصوصی در کشور فعالیت می‌کنند اما میزان تولید این مراکز ناچیز است.
توسعه بانک HLA در برنامه هفتم توسعه
شبَّر در ادامه صحبت‌هایش همچنین درباره وضعیت بانک اطلاعاتی HLA و اهمیت آن به ایسنا گفت: نگهداری و داشتن بانک HLA بسیار هزینه‌بر است. بانک HLA به تکنولوژی نیاز دارد. مجلس شورای اسلامی به پیشنهاد دولت، سازمان انتقال خون را در برنامه هفتم توسعه موظف کرده است که بانک HLA را توسعه دهد. با توجه به تکلیف سازمان انتقال خون درخصوص توسعه بانک HLA، بودجه این موضوع باید تخصیص داده شود.
وی با بیان اینکه بانک HLA از اهمیت فراوانی برخوردار است، بیان کرد: با استفاده از بانک HLA می‌توانیم نمونه منطبق با بیماران مبتلا به سرطان خون را شناسایی کنیم و در درمان این بیماران مورد استفاده قرار گیرد. ایران جزو معدود کشورهای جهان است که بانک HLA دارد و این بانک در سطح منطقه نیز وسیع قلمداد می‌شود. بانک اطلاعاتی کشور به صورت جامع است و هر استان دارای بانک جداگانه نیست. بانک HLA به تجهیزاتی مانند سردخانه‌های زیر ۲۰۰ درجه سانتیگراد، تعداد سردخانه به میزان کافی، مکانی با متراژ بالا برای احداث بانک و زیرساخت‌ها نیاز دارد و این مسائل باید در کانون توجه سازمان برنامه و بودجه قرار گیرد.
تامین ۱۰۰درصدی نیاز مراکز درمانی به خون
آزمایش‌های دقیق برای تشخیص هپاتیت و HIV در خون‌های اهدایی
وی با بیان اینکه دولت سیزدهم اقدامات مناسبی برای افزایش ضریب ایمنی خون‌های اهدایی انجام داد، گفت: تامین نیاز خون مراکز درمانی به صورت ۱۰۰ درصدی از مهم‌ترین اقدامات انجام شده به حساب می‌آید. پیش از این، نیاز ۱۰۰ درصدی مراکز درمانی پاسخ داده نمی‌شد. همچنین با انجام آزمایش‌های دقیق ژنتیکی توانسته‌ایم مدت‌زمان تشخیص بیماری‌هایی مانند هپاتیت و HIV که دارای «دوره پنجره» هستند را کاهش دهیم. با استفاده از آزمایش‌های ژنتیکی توانسته‌ایم DNA و RNA را استخراج کرده و در کمترین زمان ممکن بیماری‌ها را تشخیص دهیم.
شبَّر ادامه داد: دقیق‌تر شدن مصاحبه‌های پزشکی پیش از اهدای خون از دیگر اقدمات انجام شده در دولت سیزدهم به حساب می‌آید. به واسطه دقیق‌تر شدن مصاحبه‌های پزشکی، پزشک می‌تواند اعتماد اهداکننده را جلب کند و در صورت داشتن مواردی مانند رفتار پرخطر، انجام حجامت، انجام جراحی، مصرف داروی خاص، انجام کار دندانپزشکی به پزشک اطلاع دهد.
مدیرکل انتقال خون استان تهران با اشاره به انجام تست غربالگری آنتی‌بادی بر روی خون‌های اهدایی نیز گفت: این احتمال وجود دارد که بدن دریافت‌کننده خون به خون دریافتی واکنش نشان دهد و احتمال واکنش در اولین مرتبه دریافت خون به بعد نمایان شود. با استفاده از آزمایش غربالگری آنتی‌بادی می‌توان از بروز آلرژی در بیمارانی مانند مبتلایان به هموفیلی که در هر ماه خون دریافت می‌کنند، جلوگیری کرد. توسعه غربالگری آنتی‌بادی در برنامه هفتم توسعه آمده است.
توجه به پیوست انتقال خون در توسعه مراکز درمانی
وی همچنین درباره درخواست‌های سازمان انتقال خون از دولت چهاردهم نیز گفت: سازمان انتقال خون از دولت چهاردهم می‌خواهد هنگامی که از توسعه پزشکی و مراکز درمانی سخن به میان می‌آید، به پیوست انتقال خون توجه شود. حدود ۱۷ درصد از جمعیت کشور در تهران زندگی می‌کنند و در عین حال یک چهارم خون اهدایی کشور در این شهر استفاده می‌شود. بسیاری از هموطنان برای دریافت خدمات پزشکی به تهران سفر می‌کنند؛ استفاده یک‌چهارم خون مورد نیاز کشور در شهر تهران بسیار زیاد قلمداد می‌شود. باز هم تاکید می‌کنم پیوست انتقال خون در توسعه مراکز درمانی باید در کانون توجه قرار گیرد؛ چرا که در حال حاضر تناسبی میان پیوست انتقال خون و توسعه مراکز درمانی وجود ندارد.
۱۷۰ مرکز درمانی در تهران
شبَّر با اشاره به چارت سازمانی سازمان انتقال خون نیز اظهار کرد:چارت سازمانی سازمان انتقاال خون برای ۱۵ سال گذشته است؛ در حالیکه میزان نیاز خون در کشور در آن بازه زمانی حدود ۵۰ درصد نیاز کنونی کشور بود. ۱۷۰ مرکز درمانی در شهر تهران خدمات درمانی را ارائه می‌دهند. علاوه بر مراکز درمانی، کلینیک‌های جراحی محدود نیز فعالیت می‌کنند. بسیار از عمل‌هایی که این روزها به واسطه پیشرفت علم انجام می‌شود، در گذشته انجام نمی‌شدند؛ علاوه بر این، میزان عمل‌های زیبایی افزایش یافته است. فقط افزایش تخت‌های بیمارستانی در کانون توجه بود و سازمان انتقال خون به واسطه مردم خوب کشور که اهداکنندگان خون هستند و نیروهای خدوم سازمان، دیده نشده است. اگر نیروهای سازمان انتقال خون افزایش یابد، تعداد پایگاه‌های انتقال خون نیز افزایش می‌یابد.
نقش رسانه در افزایش آمار اهدای خون
وی در پایان گفت: پایگاه اطلاع رسانی اخبار فارسی به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) همواره در کنار سازمان انتقال خون قرار دارد. به دلیل اینکه خبرگزاری ایسنا جزو مراجع خبری کشور به حساب می‌آید هرگاه که به اهدای خون نیاز داشته‌ایم، پس از گفت‌وگو با ایسنا شاهد افزایش تعداد مراجعه‌کنندگان بوده‌ایم. اهدای خون در کشور به صورت داوطلبانه است. خون هیچ جایگزینی ندارد و مردم باید بدانند اهدای خون یک کار فوق‌برنامه نیست و اهدای خون می‌تواند جان بیماران را نجات دهد. تمام ما باید بدانیم که شاید در هر لحظه به خون نیاز داشته باشیم.
انتهای پیام
