پایگاه اطلاع رسانی اخبار فارسی به نقل از خبرگزاری تسنیم-تطابق نسبتا بالای پهنه‌های فرونشستی زمین با موقعیت سکونتگاه های با تمرکز بسیار بالای جمعیتی نشان می‌دهد بین نرخ‌های بالای فرونشست زمین و وسعت گسترده پهنه های فرونشستی و تمرکز جمعیت رابطه معنی داری وجود دارد.

جمعیت فشرده و متمرکز و بالا در یک گستره، موجب خلق نیازهای آبی و غذائی بیشتر شده و طبیعی است که برای تامین آنها، فشار بر آبخوان ها و استحصال به مراتب بیش از حد مجاز آب زیرزمینی، فزونی یافته و کسری قابل ملاحظه مخازن آب های زیرزمینی و افت سطح آب زیرزمینی را در پی خواهد داشت.

این پروسه به نوبه خود و لاجرم موجب فرونشست های به‌مراتب بیش از حد بحرانی زمین در آن مناطق خواهد شد. تمرکز بالای جمعیت در کلانشهرها و حواشی آنها، به‌دلیل مهاجرت از نواحی مختلف کشور با هدف اغلب کسب درآمد و معیشت و نیز برخورداری از امکانات گسترده شهرهای بزرگ صورت می گیرد.

این امر بدین معنی است  که مهاجرت جمعیت و تمرکز آن در کلانشهرها، به‌وضوح و به‌طور انکارناپذیری ریشه اقتصادی دارد و به‌طور بدیهی می‌توان این نکته را نتیجه گیری کرد که در وقوع و توسعه و تشدید پدیده فرونشست زمین نیز نقش اقتصاد انکارناپذیر است.

تضاد مورد انتظار، اثر زیست‌محیطی با شاخص‌های کسری بحرانی مخازن آبهای زیر زمینی و فرونشست زمین بر اقتصاد و امنیت غذایی است. بدین معنی که به‌دلایل اقتصادی و معیشتی تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ شکل گرفته ولی در نهایت، نتیجه آن، بروز چالش‌های اقتصادی و به خطر افتادن امنیت غذایی در همان مناطق خواهد بود، پروسه‌ای که انگار سرشتی دیالکتیکی دارد.

به‌نظر می رسد تلاش برای توزیع همگن جمعیت در کشور، برنامه ریزی برای مهاجرت معکوس، تقویت بنیادی های معیشتی و اقتصادی روستاها و شهرهای کوچک که به‌طور طبیعی و متوازن در سرتاسر کشور پراکنش دارند، باید در سرلوحه برنامه های کلان دولت چهاردهم قرار گیرد.

بسیار مهم است که شرایط عینی و واقعی کشور را عمیقا درک کنیم، ۳۰ درصد نزولات جوی کشور روی ی  درصد گستره سرزمینی و ۷۰ درصد آن روی ۲۵ درصد از اراضی می بارد و نکته مهم اینکه فقط ۲۵ درصد از بارندگی ها در فصل زراعی می‌بارد. (این خصلت بارز اقلیمی سرزمینی ماست)

کاهش چشمگیر سرانه آب در کشور، افت متوسط سالانه ۲۸ سانتی متری سطح آب در کل آبخوان های کشور(در برخی آبخوان ها بیش از ۱ متر افت سطح آب زیرزمینی مشاهده شده است)، کاهش شدید کیفیت آب، کشاورزی مرسوم کشور را فاقد راندمان قابل قبول کرده است.

از این رو ضرورت دارد در دولت چهاردهم در خصوص مدیریت کشت و زرع و شیوه های آبیاری و حتی در خصوص ادامه آن، تصمیمات کلیدی و مدیریتی مهم گرفته شود که اگر اینگونه نشود، آینده‌ای پیش‌بینی می شود با استمرار روند جاری و کنونی، اصلا خوب نیست.

علی بیت‌الهی-رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

انتهای پیام/