دانشگاه تهران یکی از معتبرترین دانشگاه‌های ایران است که از آن به‌عنوان «دانشگاه مادر» ایران و «نماد آموزش عالی» کشور نام می‌برند. سابقه و قدمت، بهره‌مندی از اساتید باتجربه و بنام، ارزش مدرک تحصیلی در کشور و خارج از آن، پیوند و تعامل با دستگاه‌های اجرایی و موسسات و شرکت‌های صنعتی، اداری، اجرایی، وجود کتابخانه‌ها و آزمایشگاه‌های غنی و مجهز، تعدد رشته‌ها و دانشکده‌ها، قرارگیری در پایتخت و بسیاری عوامل دیگر دست به دست هم داده‌اند تا این مرکز آموزشی به معتبرترین و بهترین دانشگاه ایران و نماد آموزش عالی تبدیل شود. دانشگاه تهران در دنیا نیز جزو دانشگاه‌های برتر در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی است و در اکثر رتبه‌بندی‌ها خوش می‌درخشد.

از حدود ۲ سال قبل به دستور محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای ارتقای جایگاه بین‌المللی دانشگاه‌های کشور موضوع جذب دانشجوی بین‌المللی بیش از پیش مورد توجه دانشگاه‌ها قرار گرفت، اینکه نقش دانشجویان بین‌الملل در تحقق مرجعیت علمی نقش بی‌بدیلی است، برکسی پوشیده نیست اما آنچه که باید بیشتر از قبل به آن توجه داشت، رعایت شان و جایگاه دانشگاه‌های کشور است.

طبق آمار ارایه شده از سوی سازمان امور دانشجویان اکنون حدود ۹۴ هزار دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌های کشور تحصیل می‌کنند و  ۱۰۷ دانشگاه نیز مجوز جذب دانشجوی بین‌المللی دارند. برای این دانشجویان و دانشگاه‌هایی که اقدام به جذب می‌کنند نیز دولت سیزدهم دستورالعمل‌های ویژه‌ای درنظر گرفته است، از جمله بخشنامه شماره  ۴/۱۱۸۴۴۰ که ۳۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۰ ابلاغ شد.

یکی از کشورهایی که در جذب دانشجوی بین‌المللی می‌تواند جایگاه بسیار خوبی داشته باشد، کشور عراق است، برقراری ارتباط آکادمیک با کشورهای همسایه خصوصا کشور عراق به نفع هر دو کشور است اما این رابطه باید با توجه به قوانین و در شان دانشگاه تهران باشد که البته چنین اتفاقی نیز در حال وقوع بود تا اینکه براساس اسناد، پردیس دانشگاه تهران که محل جذب این دانشجویان خارجی است با ساده سازی شدید مراحل پذیرش و آموزش، عملا پروسه پذیرش و آموزش را از درون تهی می‌کند.

متاسفانه به دلیل برخی اقدامات غیرقانونی برخی پردیس‌های خودگردان دانشگاه تهران، نام پردیس‌های بین‌الملل و خودگردان این دانشگاه در لیست سیاه وزارت عتف عراق قرار گرفته بود که پس از انجام رایزنی‌‌هایی چندی پیش اعتبار این پردیس‌ها توسط وزارت علوم عراق به شکل مشروط پذیرفته شد، اما مدتی است نوع عملکرد پردیس البرز دانشگاه تهران حاشیه‌هایی را ایجاد کرده است که بازگشت مجدد این دانشگاه به لیست سیاه و خدشه به اعتبار و جایگاه دانشگاه تهران را محتمل کرده است.

همانطور که در سند فوق قابل مشاهده است، بند اول دستورالعمل وزارت علوم تاکید دارد که دانشجویان بین‌الملل خصوصا دانشجویان عراقی باید به صورت حضوری مقاطع تحصیلی را در دانشگاه‌های کشور بگذرانند و در بند دوم تاکید بر این است که دانشجویان عراقی مشمول تمام مقررات آموزشی دانشگاه‌های کشور می‌شوند. بند سوم اختصاص به ارائه گواهی تسلط به زبان فارسی از مراکز معتبر یاد شده داشته و حتی در بند هشتم، این دستورالعمل هم صراحتا تاکید می‌کند که دانشجویان خارجی باید در کلاس‌های مشترک در کنار دانشجویان ایرانی دوره آموزشی حضوری را بگذرانند.

حال براساس اسنادی که از معاونت های مختلف این دانشگاه بدست خبرگزاری فارس رسیده است، یکی از تخلفات محرز پردیس البرز که به رغم تاکید وزارت علوم بر برگزاری حضوری کلاس‌های درس دانشجویان عراقی انجام شده است، برگزاری کلاس‌ها به صورت مجازی است و جالب‌تر اینکه برگزاری کلاس درس مجازی براساس قوانین وزارت علوم کشور عراق هم ممنوع است. با این وجود، برخی از دانشجویانی که در نیم‌سال گذشته در این پردیس ثبت‌نام کرده‌اند، طبق اسنادی که در اختیار فارس قرار دارد حتی به کشور وارد نشده‌اند، براساس بند ۵ دستورالعمل ابلاغی وزارت علوم دانشجویان عراقی پس از اخذ و ارایه روادید تحصیلی اجازه تحصیل در ایران را دارند و این درحالی است که سندها حکایت از عدم اخذ روادید این دانشجویان می‌دهد.

اکثر این دانشجویان بدون روادید در ترم گذشته پردیس البرز ثبت‌نام شده‌اند که این موضوع جای بررسی دارد.

چند مورد از مشکلات این پردیس در نامه‌ای به اطلاع رئیس آن نیز رسیده است.

در نامه فوق به صراحت به رئیس پردیس البرز مواردی همچون عدم ارایه درخواست ویزا، عدم دریافت ویزای صادر شده از سوی دانشجو، مشخص نبودن وضعیت برخی از این دانشجویان در سامانه وزارت علوم و پلیس اتباع اعلام می‌شود، حتی اعلام می‌شود که خروج قطعی برخی از این دانشجویان در سال‌ گذشته بوده و دیگر ورودی به کشور نداشته‌اند.

متاسفانه در این پردیس توجهی به استاندارد‌ها نشده و هدف اصلی جذب دانشجو به هر قیمتی است. یکی از مصوبات دانشگاه تهران، شورایعالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، استفاده از زبان فارسی برای تدریس در دانشگاه‌ها است و تمام دانشجویان موظف به گذراندن دوره‌های زبان فارسی و تسلط به این زبان هستند. دانشگاه تهران برای مساعدت با پردیس البرز مقرر کرده بود که متقاضیان غیرایرانی آن پردیس که به زبان فارسی مسلط نیستند و به ثبت‌نام ترم رسیده‌اند، به موسسه دهخدا برای تعیین سطح معرفی شوند و در صورت ارائه گواهی آزمون بسندگی زبان فارسی در نیم‌سال اول شروع به تحصیل کنند. در غیر این‌صورت ترم اول برای آنها مرخصی بدون احتساب در سنوات لحاظ و شروع به تحصیل از نیم سال آینده باشد، البته در شرایطی که آموزش‌های لازم را دیده و زبان فارسی را آموخته باشند.

این دانشجویان نه تنها حدنصاب زبان فارسی را به دست نیاوردند بلکه طبق مستندات بدون تسلط به زبان فارسی واحدهای آموزشی را دریافت کرده و در حال گذراندن دروس دوره تحصیلی هستند، چگونه ممکن است وقتی قانون تاکید بر تدریس با زبان فارسی و برگزاری حضوری کلاس‌های درس دارد، دانشجویان خارجی بدون حضور در کشور و تسلط بر زبان فارسی واحدهای آموزشی را بگذرانند؟

براساس اسناد موجود، طبق اعلام نظر کارشناس موسسه دهخدا تا ۷ خرداد امسال هیچ‌یک از افراد معرفی شده مراجعه‌ای نداشته‌اند و علی‌رغم توافق صورت‌گرفته، طبق مستندات سامانه جامع آموزش دانشگاه تهران، مشخص شده برای این افراد ترم تحصیلی باز شده و اقدام به انتخاب واحد کرده‌  و یک ترم نیز گذرانده‌اند.

درباره وضعیت زبان فارسی این دانشجویان پس از مکاتباتی با معاونت آموزشی دانشگاه تهران و پیگیری این معاونت موسسه دهخدا تایید تسلط تنها ۹ نفر از دانشجویان به زبان فارسی را ۱۳ خرداد امسال یعنی در پایان نیم‌سال تحصیلی اعلام کرده است! در واقع پس از گذراندن کلاس‌ها این گواهی صادر شده است که خود این گواهی‌ها زیر سوال هستند.

براساس این گزارش، طبق آئین نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری متقاضیان پذیرفته‌شده پس از صدور مجوز ثبت‌نام از سازمان مربوطه باید برای ثبت‌نام در دانشگاه اقدام به درخواست و دریافت ویزای تحصیلی کنند که طبق گزارشات واحد کنسولی برخی اقدام به دریافت ویزا نکرده و برخی نیز حتی تقاضای ویزا هم ارسال نکرده‌اند.

از سوی دیگر طبق قانون وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دانشجویان غیرایرانی می‌بایست پس از ویزای تحصیلی، ثبت‌نام و دریافت شماره دانشجویی اقدام به دریافت اقامت تحصیلی از بخش کنسولی دانشگاه کنند، اما تاکنون درخواست و دریافت اقامت تحصیلی برای بسیاری از این افراد صادر نشده است.

متاسفانه به نظر می‌رسد که پردیس البرز هدفی جز دریافت شهریه به هر قیمتی و شبهه فروش مدرک تحصیلی ندارد، آیا این ۵۰ درصد تخفیفی که در تبلیغ ثبت‌نام این پردیس آمده، بهای عدم حضور و عدم تسلط دانشجویان به زبان فارسی است؟ اصلا آیا این نوع تبلیغ در شان دانشگاه‌های ایران خصوصا دانشگاه تهران است؟

یکی از بزرگترین مشکلات در رابطه با پردیس البرز نحوه متفاوت پذیرش دانشجو در این پردیس نسبت به پردیس‌های مرکزی دانشگاه تهران است. معمولا متقاضیان تحصیل، تقاضای خود را به اداره پذیرش معاونت بین الملل ارسال می‌کنند و پس از بررسی اولیه و درصورت اخذ صلاحیت، تقاضا به دانشکده مربوطه ارسال و پس از بررسی در گروه آموزشی که اغلب سختگیری‌های خاصی دارند، موافقت یا عدم موافقت به اداره پذیرش اعلام می‌شود.

در حالیکه در پردیس البرز تقاضا مستقیما توسط پردیس دریافت و در گروهی که پردیس البرز خود اعضای آن را تعیین کرده‌اند، مطرح می شود! در این صورت اغلب تقاضاها به دلیل ارتباط مسؤولین پردیس البرز با اعضا و به اصطلاح مدیر گروه خودشان مورد موافقت قرار می‌گیرد. دانشجویان با نام دانشگاه تهران وارد می‌شوند، ولی نحوه پذیرش برای البرز بسیار بسیار ساده‌تر است.

خبرنگار فارس برای شفاف شدن موضوع و مشکلات این پردیس پیگیر گفت‌وگو با مسوؤلان دانشگاه تهران شد، رئیس پردیس البرز دانشگاه تهران اما در پاسخ به سوالات فقط به این بسنده کرد که « ولش کنید، وقتش گذشته» و قطع تماس.

اسم دانشگاه تهران به واسطه حضور اساتید و بزرگان علمی آن تا کنون در دنیا خوش درخشیده است، اما این نوع عملکرد پردیس البرز وجهه علمی این دانشگاه را عمیقا زیر سوال می‌برد. انتظار از دانشگاه برند کشور این نیست که با وجهه بین‌المللی آموزش عالی کشور اینگونه برخورد کند و جا دارد که اساتید و دلسوزان دانشگاه تهران که خود از این دانشگاه هویت گرفته و به بخشی از هویت آن نیز تبدیل شده اند، و همچنین مسوولان وزارت علوم و دلسوزان نظام آموزش عالی کشور تدبیر ویژه‌ای برای این نوع اقدامات پردیس‌های خودگردان دانشگاه‌ها داشته باشند.

منبع: فارس