حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به‌مناسبت کنگره عظیم حج، آئین حج را یک فراخوان جهانی برای تعالی انسانها و زمینه‌ساز اعتلاء معنوی و اخلاقی بشریت خواندند و تأکید کردند: شرط لازم اثرگذاری جهانی حج، درک و شناخت صحیح امت اسلامی از خطاب زندگی‌بخش این فریضه پر رمز و راز برمبنای دو رکن «وحدت» و «معنویت» است.

متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:

بسم‌اللّه‌الرّحمن‌الرّحیم
و الحمد للّه ربّ العالمین و صلّی اللّه علی الرّسول الاعظم محمّد المصطفی و آله الطّیّبین و صحبه المنتجبین.

صلای ابراهیمیِ حج و فراخوان جهانیِ آن، بار دیگر از دل تاریخ، همه‌ی گیتی را مخاطب ساخت و دلهای مستعد و ذاکر را به شور و شوق افکند. ندای دعوت‌کننده، خطاب به همه‌ی آحاد بشر است: و اَذِّن فِی النّاسِ بِالحَجّ(۱)،  و کعبه، میزبانِ مبارک و رهنمای همه‌ی انسانها است: اِنَّ اَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّهَ مُبارَکاً وَ هُدیً لِلعالَمین(۲).

کعبه به‌عنوان نقطه‌ی مرکزی و محور اصلی توجّهات آحاد مسلمانان، و آئین حج همچون نمونه‌ی کوچک از گستره‌ی متنوّع دنیای اسلام، میتواند در خدمت تعالیِ جامعه‌ی بشری و سلامت و امنیّت همه‌ی انسانها باشد. حج میتواند به کلّ بشریت، اعتلای معنوی و ارتقاء روحی و اخلاقی برساند؛ و این، نیاز حیاتی بشرِ امروز است. حج میتواند همه‌ی برنامه‌های استکبار و صهیونیسم برای سقوط اخلاقی بشر امروز و فردا را باطل و بی‌اثر کند.

شرط لازم برای این اثرگذاری جهانی، آن است که مسلمانان در گام نخست، خطاب زندگی‌بخشِ حج را خود به‌درستی بشنوند و همه‌ی همّت خود را برای عملی کردن آن به‌کار گیرند، دو پایه‌ی اصلی این خطاب، «وحدت» و «معنویّت» است. وحدت و معنویّت، ضامن ارتقاء مادّی و معنوی جهان اسلام و نورافشانیِ آن به همه‌ی گیتی است.

وحدت به‌معنیِ ارتباط فکری و عملی است؛ به‌معنی نزدیک شدن دلها و اندیشه‌ها و جهتگیری‌ها است؛  به‌معنی هم‌افزایی علمی و تجربی است؛ به‌معنی پیوند اقتصادی کشورهای اسلامی است؛ به‌معنی اعتماد و همکاری دولتهای مسلمان است؛ به‌معنی همیاری در برابر دشمنان مسلّم و مشترک است.

وحدت بدین معنی است که نقشه‌ی طرّاحی‌شده‌ی دشمن نتواند فرقه‌های اسلامی، یا ملّتها و نژادها و زبانها و فرهنگهای متنوّع جهان اسلام را در برابر یکدیگر قرار دهد. وحدت بدین معنی است که ملّتهای مسلمان یکدیگر را، نه از راه معرّفیِ فتنه‌انگیز دشمن، بلکه از راه ارتباط و گفتگو و رفت‌وآمد بشناسند؛ از امکانات و ظرفیّتهای یکدیگر آگاه شوند و برای بهره‌برداری از آن برنامه‌ریزی کنند. وحدت بدین معنی است که دانشمندان و دانشگاه‌های جهان اسلام دست در دست یکدیگر نهند؛ علمای مذاهب اسلامی با حُسن‌ظن و مدارا و انصاف به یکدیگر بنگرند و سخنان یکدیگر را بشنوند؛ نخبگان در هر کشور و هر مذهب، آحاد مردم را با مشترکات یکدیگر آشنا و آنان را به همزیستی و برادری تشویق کنند.

وحدت همچنین بدین معنی است که پیشروان سیاسی و فرهنگی در کشورهای اسلامی، به‌گونه‌ای هماهنگ، خود را آماده‌ی شرایط نظم جهانیِ پیشِ‌رو کنند؛ جایگاه شایسته‌ی امّت اسلامی را در تجربه‌ی جدید جهان که سرشار از فرصتها و تهدیدها است، به‌دست خود و به‌اراده‌ی خود تعیین کنند؛ نگذارند تجربه‌ی تلخِ «مهندسی سیاسی و سرزمینیِ غرب آسیا به‌دست دولتهای غربی پس از جنگ جهانی اوّل» تکرار شود.

معنویّت به‌معنی ارتقاء اخلاق دینی است. افسونِ اخلاق منهای دین که مدّتها از سوی منابع فکری غربی ترویج میشد، سرانجامش همین سقوط بی‌مهار اخلاقی در غرب است که همه در دنیا شاهد آنند. معنویّت و اخلاق را از مناسک حج، از ساده‌زیستی در احرام، از نفی امتیازات موهوم، از «وَ اَطعِمُوا البائِسَ الفَقیر(۳)»،  از «لا رَفَث وَ لا فُسوقَ وَ لا جِدال(۴)»،  از گردش همه‌ی امّت بر گِرد محور توحید، از رمی شیطان و برائت از مشرکان باید آموخت.

برادران و خواهران حج‌گزار! از فرصت حج برای تدبّر و تعمّق در راز و رمزهای این فریضه‌ی بی‌نظیر بهره گیرید و توشه‌ی همه‌ی عمر خود سازید. «وحدت» و «معنویّت» در این مقطع زمان بیش از گذشته در معرض دشمنی و کارشکنی استکبار و صهیونیسم است. آمریکا و دیگر قطبهای سلطه‌ی استکباری، با وحدت مسلمانان، با تفاهم ملّتها و کشورها و دولتهای مسلمان، و با تدیّن و تشرّع نسل جوان این ملّتها به‌شدّت مخالفند و با هر وسیله بتوانند با آن مقابله میکنند. وظیفه‌ی همه‌ی ما و همه‌ی ملّتها و دولتهای ما ایستادگی در برابر این نقشه‌ی خباثت‌آلود آمریکایی و صهیونیستی است.

از خداوند علیم و قدیر کمک بخواهید؛ روحیه‌ی برائت از مشرکین را در خود تقویت کنید؛ و خود را به نشر و عمق‌بخشیِ آن در محیط زندگی خود موظّف بدانید.
توفیق همگان و حجّ مقبول و مشکور را برای شما حجّاج ایرانی و غیرایرانی از خداوند متعال مسئلت میکنم و دعای مستجاب حضرت بقیّه‌اللّه‌الاعظم (ارواحنا فداه) را برای همگان آرزو مینمایم.

والسّلام علیکم و رحمه اللّه
ششم ذی‌الحجّه ۱۴۴۴
۴ تیرماه ۱۴۰۲

۱. سوره‌ی حج، بخشی از آیه‌ی ۲۷؛ «و در میان مردم برای [اداء] حج بانگ برآور…»
۲. سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌ی ۹۶؛  «در حقیقت نخستین خانه‌ای که برای [عبادت] مردم نهاده شده، همان است که در مکّه است و مبارک و برای جهانیان مایه‌ی هدایت است.»
۳ . سوره‌ی حج، بخشی از آیه‌ی ۲۸؛ «… و به درمانده‌ای مستمند بخورانید.»
۴ . سوره‌ی بقره، بخشی از آیه‌ی ۱۹۷؛ «…در اثنای حج، همبستری و گناه و جدال [روا] نیست…».