در حالیکه درگیری های داخلی در روسیه به سرخط خبرهای امروز تبدیل شده، بسیاری در مورد گروه واگنر و شخص یوگنی پریگوژین کنجکاوی می کنند (درباره واگنر و یوگنی پریگوژین اینجا بخوانید). با این حال، بسیاری نمی دانند علت اصلی شورش واگنر و درگیری آنها با ارتش روسیه چیست و چه کسی در پشت پرده این درگیری ها قرار دارد؟

علت اصلی درگیری واگنر و نیروهای ارتش نه اختلافات پریگوژین و شخص پوتین بلکه اختلافات شدید پریگوژین و سرگئی شویگو است. سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه و شخص اول ارتش بازسازی شده سرزمین یخ و سرما است. اما او چگونه باعث آشوب اخیر در روسیه شده است؟

یار غار پوتین؛ فردی که جنگ اوکراین را آغاز کرد

شویگو یکی از نزدیک ترین افراد به پوتین است که در سال ۲۰۱۲ به عنوان وزیر دفاع روسیه انتخاب شد و با اینکه سابقه نظامی نداشت اما به علت نفوذش در ساختار الیگارشیک روسیه توانست ارتش این کشور را به قدرت رسانده و ساختار آن را از نو بسازد.

تا پیش از زعامت شویگو بر ارتش، نیروهای امنیتی و نهاد سرویس امنیت فدرال (FSB) بیشترین نفوذ را در ساختار روسیه داشتند. این نهاد در بیشتر جنگ ها دخالت می کرد و حتی بر امرا و فرماندهان ارتش نیز نظارت داشت. بعد از انتخاب شویگو به عنوان وزیر دفاع این شرایط تغییر کرد. شویگو نزدیک ترین سیاستمدار به پوتین بود و با کمک او و افراد متنفذ ساختار قدرت مسکو توانست ارتش را بالاتر از نهادهای امنیتی و سرویس امنیت فدرال قرار دهد. شویگو همچنین از طریق برخی تغییرات و سخت گیری ها توانست ارتش روسیه را به ارتشی قدرتمند تبدیل کرده و آن را آماده جنگ در کریمه، سوریه و برخی مناطق دیگر کند.

موفقیت های نسبی در خاورمیانه و آسیای مرکزی و شرق اروپا به اعتبار شویگو افزود. در جنگ اوکراین، شویگو نقشی مهم ایفا کرد و پوتین را متقاعد کرد که به اوکراین حمله کند. این در حالی بود که بسیاری از وزرا و سیاستمداران کرملین در مورد آغاز جنگ مردد بودند و گمان داشتند که پوتین باید کمی صبر بیشتری از خود نشان دهد اما با اصرار شویگو، پوتین جنگ را آغاز کرد و وارد ماجراجویی عجیب، سخت و طولانی مدتی شد.

درگیری های دو نظامی و آتشی که به جان کرملین افتاد

همزمان با جنگ اوکراین دو تن از نزدیکان پوتین وارد سخت ترین چالش ها شدند. شویگو به عنوان نفر اول ارتش و پریگوژین به عنوان رئیس گروه نظامی خصوصی واگنر بیشترین نقش را در عملیات های جنگی داشتند. جنگ به جای اینکه باعث همکاری این دو نفر شود، باعث دوری و اختلاف آنها شد. این اختلافات به خصوص در ۶ ماه اخیر اوج گرفته است. شویگو نگران نفوذ زیاد واگنر در ساختار نظامی روسیه و عملیات آنها در اوکراین بدون تبعیت از ارتش و فرامین آن است. از آن سو، پریگوژین شویگو را متهم به دخالت در امور آنان، اخلال در کارشان و ممانعت از پیشرفت در عملیات ها می کند.

اختلاف واگنر و ارتش در چند ماه اخیر به حدی زیاد شده که شویگو رئیس واگنر را متهم به خیانت و فروش اسناد رسمی و طرح های عملیات های بزرگ به سازمان سیا و اوکراین کرده و در مقابل، پریگوژین نیز شویگو را به خیانت در جنگ متهم کرده و مدعی شده ارتش با اخلال در روند جنگ، قصد کودتا و تصاحب قدرت کامل را دارد.

این مساله در حالی است که هم پریگوژین و هم شویگو از نزدیکان پوتین هستند و پوتین تا چندی پیش سعی داشت در درگیری و اختلافات آنان دخالت نکند اما درگیری و اختلاف شدید واگنر و ارتش باعث برخی تنش ها میان این دو گروه شد و سرانجام پوتین تصمیم گرفت کنار دوست قدیمی اش شویگو بایستد و با اینکه واگنر در ثمربخشی برخی عملیات ها از جمله عملیات باخموت تاثیر بسیار زیادی داشته، اما پوتین ترجیح داد آن را از ساختار قدرت روسیه حذف یا حداقل از میزان نفوذ و قدرتش کم کند.

در واکنش به این تصمیم پوتین، گروه واگنر شورش خود را در شهر روستوف آغاز کرده اند و در همین رابطه، پریگوژین در یک سخنرانی ویدئویی مردم را به شورش خیابانی دعوت کرده است. نکته جالب این است که رئیس واگنر در ویدئوی خود نه پوتین بلکه شویگو را خطاب قرار داده و گفته؛ به زودی شویگو را در میدان سرخ به دار آویخته و جسدش را در کنار آرامگاه لنین دفن می کند.

جنگ قدرت ادامه دارد

جنگ قدرت در روسیه ادامه دارد و همانطور که پوتین هم در سخنرانی اخیر خود گفته، این درگیری می تواند آینده روسیه را مشخص کند. پیروزی واگنر بر ارتش بسیار سخت است. با این حال، معلوم نیست بعد از پایان این غائله، پوتین اجازه قدرت نمایی به شویگوی پیروز را دهد چرا که او نشان داده علاقه ای به قدرت گیری بیش از حد اطرافیانش و تبدیل آنها به قهرمان ندارد.