ریال دیجیتال یا رمزریالی که از سال ۹۷ در دستور کار بانک مرکزی قرار داشت و پس از موفقیت آمیز بودن اجرای پیش آزمایشی آن در سال ۱۴۰۰ بالاخره مصوب و در سال ۱۴۰۱ وارد فاز آزمایشی خود شد.

۴ فروردین ۱۴۰۲ بود که مانی یکتا مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در خصوص ریال دیجتال گفت: ریال دیجیتال یک پروژه مهم و بزرگ بانک مرکزی محسوب می‌شود و چون در مورد اقتصاد دیجیتال صحبت می‌کنیم دارای اهمیت است؛ بنابراین آموزش، آگاهی، فرهنگ سازی و آموزش‌های تخصصی برای قدرتمند سازی افراد در شبکه بانکی با اهمیت است. البته خود پروژه از نظر اجرایی پیچیدگی‌های زیادی دارد.

یکتا ادامه داد: فاز پیش از اجرای آزمایشی را در ۱۵ شهریور ماه با انتشار اولیه ریال دیجیتال شروع و پشت سرگذاشتیم، این اقدام تا اوایل اسفند ماه طول کشید و با تعداد محدود کاربران ریال دیجیتال در سه بانک ملی، ملت و تجارت ارزیابی شد. با توجه به توفیقاتی که در این مرحله داشتیم وارد مرحله آزمایشی می‌شویم، در این فضا به صورت تدریجی به بانک‌ها اجازه افزایش کاربر و دامنه خدمات در فضای ریال دیجیتال داده می‌شود.

او گفت: ۵۰۰ کاربر در این فضا تعریف شده که این گام امسال اتفاق خواهد اُفتاد، اما در روز‌های کاری سال جدید به بانک‌ها اجازه افرایش تعداد مشتریان را خواهیم داد. برنامه‌ای و زمان بندی که تاکنون پیش بینی و به بانک‌ها ابلاغ شده بیانگر شروع رسمی فاز آزمایشی ریال دیجیتال از ۲۲ اسفند ماه است و صدور مجوز برای توسعه بازار و افزایش دامنه مشتریان نیز برای ۲۰ فرودین ۱۴۰۲ خواهد بود، هر چه جلوتر می‌رویم، فضای خدماتی متنوع ایجاد می‌شود و مردم می‌توانند به صورت تدریجی در بانک‌های مختلف به این ابزار دسترسی داشته باشند.

ریال دیجتیالی که مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در رابطه با ویژگی‌های آن گفته بود: ریال دیجیتال و فرآیند‌های انتشار آن طبق چیزی که در قانون دیده شده کاملا مشابه اسکناس است یعنی هر آن چیزی که برای انتشار اسکناس استفاده می‌شود؛ شامل اینکه، پشتوانه داشته باشد، هیات نظارت بر اندوخته اسکناس بررسی‌های لازم را انجام دهد و سایر موارد مشابه اسکناس است.

او می‌گوید: به عبارت دیگر تمامی آنچه اسکناس دارد را در ریال دیجیتال هم داریم، به جزء اینکه در این پروژه فیزیک اسکناس وجود ندارد، برای تبادلش لازم نیست دو نفر کنار هم باشند و مهم‌تر از همه این قابلیت وجود دارد که قرارداد‌های هوشمند در داخل این نوع پول تعبیه شود و بین گیرنده و فرستنده که به صورت همتا به همتا این پول را مبادله می‌کنند به صورت هوشمند اجرا می‌شود.

پروژه‌ای که خردادماه سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی اعلام کرد بر اساس قانون فعلی پولی و بانکی، ورود بانک مرکزی به پروژه ریال دیجیتال وجاهت قانونی ندارد. به گفته خضریان، بانک مرکزی بایستی روند موجود در زمینه ورود به عرصه ریال دیجیتال را متوقف کند و بعد مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در گفت و گو با رسانه ها، تأکید کرد که پروژه ریال دیجیتال متوقف نشده و فعالیت آن ادامه دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان هم برای پیگیری بیشتر از روند ریال دیجیتال به‌سراغ محمدرضا مانی یکتا مدیر اداره نظام پرداخت بانک مرکزی رفت و او گفت: ریال دیجیتال یک پروژه حاکمیتی و ملی و به عبارتی یک ابزار پرداخت جدید که بانک مرکزی در حال توسعه آن است این پروژه متوقف نشده فقط داشتم هماهنگی‌های مضاعفی را در خصوص مجوز‌های قانونی آن انجام می‌دادیم خداروشکر قانون جدید بانک مرکزی که تقریبا نهایی شده و شرف ابلاغ است به صورت قانونی اجازه انتشار ریال دیجیتال را هم به بانک مرکزی داده است موازی با این موارد کار‌های فنی نیز پیش رفته و اکنون وضعیت فنی به جایگاه مطلوبی رسیده و بزودی به امید خدا خبر‌های خوبی خواهیم داشت در همین رویداد بانکداری الکترونیکی و نظام‌های پرداخت هم یکی از محور‌ها همین بحث دیجیتال است.

این مقام مسئول بیان کرد: بانک‌ها در حال تکمیل اقدامات فنی هستند هم اکنون هفت بانک غیر از بانک‌های سه گانه که متصل به زیر ساخت ریال دیجیتال بودند در شرف پایان اقدامات هستند به امید خدا به ترتیبی که عملیاتی فنی آن‌ها تکمیل گردد وارد عملیات اجرایی می‌شوند و ما اجازه پیدا خواهیم کرد که این ابزار را در اختیار مردم قرار دهیم.

یکتا در پاسخ به این پرسش که این ۷ مورد کدام بانک‌ها هستند؟ افزود: ملاحظاتی وجود دارد، اما سه بانکی که عملیاتی شدند ملی، ملت و تجارت هستند.

او در در رابطه با این پرسش که زمان هدف‌گذاری شده برای اجرای همگانی این پروژه چه مقدار است؟ گفت: یک بخشی از این که بخواهیم یک ابزار پرداخت را همگانی استفاده کنیم شکل گرفتن یک زیست بوم برای مورد پذیرش قرار گیری است طبیعتا یک بخش از شکل گیری زیست بوم وابسطه به خود فضای کسب و کار و خود بانک‌ها است بر این اساس اگر به قوام کامل نرسد نمی‌شود زمان مشخصی را برای آن تعیین کرد.

۲۲ آبان هم محرمیان در خصوص ریال دیجیتال بیان کرد: این پروژه در مرحله آزمایشی قرار دارد و در مسیر اجرا با مشکلاتی در حوزه قوانینی مواجه شدیم که در حال رفع این مشکلات و اجرای پروژه هستیم.

اما وجود ریال دیجیتالی چه مزیت‌هایی را به همراه دارد موردی که فرزانی کارشناس امور بانکی در رابطه با آن به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: قابلیت برنامه‌ریزی، کاهش هزینه چاپ پول، کاهش تقاضا برای اسکناس، دسترسی مطلوب از مزیت‌های ریال دیجیتال است.

او در ادامه افزود: البته بهره مندی از این مزیت‌ها به سیاست‌گذاری بانک مرکزی برای استفاده از آن باز می‌گردد و باید دید نحوه استفاده از آن چگونه تبیین می‌شود.

به گفته کارشناسان، ریال دیجیتال ابزاری مشابه با اسکناس  که دارای مزیت های گوناگون است پروژه ای که حالا بنابر اعلام مسئولان بانک مرکزی متوقف نشده و باید دید چه زمان می توان از آن به شکل عمومی بهره برد؟