ساویز صحت در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه کمبود شبکه ایستگاه‌های زمینی پایش کیفیت هوا وجود دارد. بر همین اساس فناوری سنجش از دور می‌تواند در جهت پایش کیفیت هوا یاری‌رسان باشد.
تاثیر مخرب آلاینده‌ها و ذرات معلق بر تشدید تغییرات اقلیمی
رئیس انجمن علمی هوای پاک ایران با بیان اینکه برخی ماهواره‌ها با هدف پایش آلاینده‌های جو طراحی‌شده‌اند، ادامه داد: آلاینده‌های گازی و ذرات معلق علاوه بر تأثیر مخرب بر سلامت انسان باعث آسیب به پوشش گیاهی، زیست‌بوم دریایی و تشدید تغییرات اقلیمی نیز می‌شود.
او با بیان اینکه انتشار ۷۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای دنیا حاصل مصرف سوخت‌های فسیلی است، گفت: بر همین اساس «هیئت بین دولتی تغییر اقلیم» روی آوردن به تولید انرژی تجدیدپذیر و ارتقای بهره‌وری مصرف انرژی را برای پیشرفت پایدار در قرن بیست و یکم یک امر ضروری دانسته است.
۹۹درصد از مردم جهان در معرض کیفیت نامطلوب هوا
صحت ادامه داد: اتخاذ سیاست‌ها و اقدامات فراگیری که موجب کاهش انتشار آلاینده‌های جوی شود، تأثیری مثبت بر کیفیت هوا دارد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) حدود ۹۹ درصد از مردم جهان را متأثر از کیفیت نامطلوب هوایی می‌داند که از حدود مجاز کیفیت مطلوب هوا فراتر رفته و سلامت مردم را تهدید کرده است. بیش از ۱۳ میلیون مرگ در سراسر جهان به دلیل عوامل محیطی قابل اجتناب همچون آلودگی هوا رخ می‌دهد.
او تاکید کرد: هوا دارایی مشترک ما و پدیده‌ای فرامرزی است که نمی‌توان برای آن دیوار کشید. به‌عنوان نمونه از ورود توده گردوخاک گسیل‌شده از چشمه‌های کشورهای همسایه به کشور نمی‌توان جلوگیری کرد. گردوخاک که آلاینده‌ای معدنی و طبیعی است، سالانه حدود ۴۰ درصد از کل هوای جو پایین را تشکیل می‌دهد و گاه می‌تواند تا یک هفته در جو باقی بماند و برفراز قاره‌ها منتقل شود و بر بهداشت، کشاورزی، حمل و نقل، اقتصاد و اقلیم تأثیر گذارد.
لزوم توسعه شبکه ملی جامع پایش زمینی آلاینده‌های جوی همراه با کاربست مدل‌های عددی آلودگی هوا
مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا و گردوخاک پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو افزود: این آثار با توجه به شعار اصلی هفته ملی هوای پاک ۱۴۰۳ تحت عنوان یک بیانیه از طرف انجمن هوای پاک ایران صادر شد و بر لزوم مدیریت یکپارچه و سامانمند برای کاهش آلودگی هوا و اجرای یکپارچه قانون هوای پاک در کشور تاکید کرد چراکه قانون هوای پاک صرفاً با همکاری یکپارچه و سامانمند و اجرای بدون کم‌وکاست تمامی دستگاه‌های مسئول محقق خواهد شد.
او ادامه داد: توسعه یک شبکه ملی جامع پایش زمینی آلاینده‌های جوی همراه با کاربست مدل‌های عددی آلودگی هوا در کشور بسیار حائز اهمیت است. شبکه‌ای که جامعه علمی را با تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان پیوند بزند و به‌صورت هماهنگ در سطح کشور آگاه بخشی درمورد وضعیت توزیع آلاینده‌های جوی صورت پذیرد. در این خصوص راه‌اندازی مخزن ملی و اشتراک داده مرتبط با آلودگی هوا بین نهادها پیشنهاد می‌شود.
فناوری‌های نوین در خدمت پایش هوا
صحت درباره نقش فناوری‌های نوین در پایش اظهارکرد: ماهواره‌های مدار پایین زمین(LEO) از تفکیک مکانی بالایی برخوردارند، برای شناسایی آلاینده‌ها بسیار کاربردی است. به‌عنوان نمونه سنتینل ۵ برای شناسایی دی‌اکسید نیتروژن، کربن و ذرات معلق استفاده می‌شود. لیدار فضابرد کالیوپ روی ماهواره کالیپسو و سنجنده مودیس روی ماهواره‌های ترا و آکوا در دسته ابزارهای سنجش‌ازدور فضاپایه هستند و بر شناخت بهتر ذرات معلق بر اساس خصوصیات نوری آن‌ها تمرکز دارند. موپیت از دیگر سنجنده‌هایی است که به‌منظور اندازه‌گیری مونوکسید کربن و ردیابی گاز متان به کار گرفته می‌شود. به علاوه داده مایزر به‌منظور بررسی روند تغییرات ماهانه، فصلی و بلندمدت میزان و نوع ذرات معلق با چشمه‌های طبیعی و انسان‌زاد بسیار کاربردی است.
مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا و گردوخاک پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور با اشاره به کاربرد داده و محصولات ماهواره‌های «زمین‌آهنگ» هواشناسی (ماهواره‌ای که در مدار زمین‌همگام قرار دارد و دوره مداری آن با دوره گردش زمین یکسان است.) با تفکیک زمانی بالا در پایش وضعیت ذرات آلاینده گفت: داده و محصولات نسل دوم ماهواره‌های متئوست (MSG) به‌منظور پایش ذرات آلاینده طبیعی همچون گردوخاک و ذرات آتش‌فشان با گام زمانی ۱۵ دقیقه برای منطقه خاورمیانه قابل دسترسی است این در حالیست که داده و محصولات نسل سوم ماهواره‌های متئوست (MTG) به‌منظور پایش گازهای ردیاب و ذرات معلق در صدور پیش‌بینی‌های دقیق و بهنگام یاری‌رسان است به علاوه شیدسنج خورشیدی، لیدار و رادارهای مایکروویو جز ادوات سنجش‌ازدور زمین پایه هستند که به شناسایی وضعیت ذرات معلق در جو می‌پردازد.
وی در ادامه اظهار کرد: داده ماهواره‌ای همچنین در کاهش خطاهای مدل‌های منطقه‌ای پیش‌بینی عددی وضع هوا و نزدیک‌تر شدن شرایط اولیه مدل به حالت واقعی جو تحت فرایند داده‌گواری (تلفیق داده های ناهمگون، نمونه برداری شده در زمان ها و بازه های زمانی متفاوت و در مکان های مختلف، برای توصیف یکدست و سازگار سامانه ای فیزیکی مانند جوّ) به کار گرفته می‌شود.
صحت در پایان گفت: در حال حاضر در پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو مدل فرابنفش مرئی وردسپهری (TUV) به‌منظور پیش‌بینی شاخص پرتو فرابنفش اجرا و بولتن پیش‌بینی مقادیر شاخص فرابنفش برای تمامی استان‌های کشور در فاز پژوهشی صادرشده که از طریق وب‌سایت پژوهشگاه در اختیار کاربران عمومی و تخصصی قرار می‌گیرد. به دلیل عدم دسترسی به مقادیر واقعی شاخص پرتو فرابنفش در سطح کشور داده ماهواره OMIبه‌عنوان داده مشاهداتی برای مقایسه با مقادیر پیش‌بینی به‌کارگرفته می‌شود.
انتهای پیام
