به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار فارسی به نقل از خبرگزاری ایسنا، مرکز مبادله ارز و طلای ایران در اسفند ماه ۱۴۰۱ از سوی بانک مرکزی، به‌منظور بهبود فرآیند سیاستگذاری، نظارت بهتر و رفع چالش‌های پولی و ارزی کشور، راه اندازی شد. این مرکز، محلی است برای انجام معاملات قراردادهایی که سر رسید آنها کمتر از یک سال بوده و یا دارایی پایه آنها (از جمله طلا و ارز) تحت نظارت بانک مرکزی باشد.
از آنجایی که بازار طلا یکی از بازارهای قدیمی و سنتی در اقتصاد کشور به‌حساب می‌آید، نظارت و انسجام بخشی به این بازار، می‌تواند ابزاری مهم در سیاست گذاری بانک مرکزی محسوب شود. از این رو بازار طلای مرکز مبادله ایران نیز با رسالت حفظ اصول حاکم بر بازار طلا و استفاده از تجارب موفق داخلی و خارجی و نیز با پیروی از سیاست‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، راه اندازی شد.
این بازار شامل دو تالار نقد و تالار قراردادهای مبتنی بر طلا است و تالار نقد طلای مرکز مبادله ایران، میزبان معاملات نقدی شمش طلا، سکه طلای تمام بهار آزادی، سکه طلای نیم بهار آزادی و سکه طلای ربع بهار آزادی است.
بازار شمش طلا
مطابق با قانون پولی و بانکی کشور و سایر قوانین بالادستی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان متولی بازار طلای کشور، وظیفه نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات را بر عهده دارد. راه اندازی بازار معاملات شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران در حقیقت گام مهم بانک مرکزی در جهت انسجام بخشی، ساختاردهی و سیاستگذاری بانک مرکزی در حوزه معاملات طلا محسوب می‌شود که می‌تواند به شفافیت بیشتر این بازار منجر و امکان نظارت بهتر بانک مرکزی بر آن را میسر سازد.
بازار ارز و بازار طلای کشور به طور سنتی همبستگی بسیار بالایی با یکدیگر دارند. بنابراین، مقررات گذاری و تنظیم گری بازار طلا می‌تواند از جهت مدیریت بازار ارز نیز حائز اهمیت باشد. سیاستگذاری پولی و ارزی کشور با افزودن بازار طلا و ابزارهای مبتنی بر آن به موضوع فعالیت مرکز مبادله ایران در حقیقت ابزارهای اصلی تحت سیطره خود را در این مرکز متمرکز ساخت تا بتواند با قدرت بیشتری به مدیریت بازارها بپردازد.
براساس ابلاغیه بانک مرکزی که در دی ماه سال ۱۴۰۲ به تجار و بازرگانان و سیستم بانکی کشور ابلاغ شد، این امکان برای صادرکنندگان فراهم شد تا برای رفع تعهد ارزی و ایفای تعهدات خود، جهت واردات ارز حاصل از صادرات به کشور، بجای بازگشت ارز حاصل از صادرات خود، از طریق واردات شمش طلا برای گروه‌هایی از صادرکنندگان، رفع تعهدات خود را انجام دهند.
به گفته سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران: با توجه به اینکه مرکز مبادله ارز و طلای ایران، به عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی در حوزه ارز و طلا تمهیدات لازم را اندیشیده بود، باعث شد که تالار معاملات شمش و طلا در مرکز مبادله ایران ایجاد شود و از آن تاریخ تا امروز حجم قابل توجهی از معاملات شمش طلا در کشور صورت بگیرد. این موضوع باعث شد تا چند اتفاق مثبت در اقتصاد کشور رخ دهد. یکی اینکه صادرکنندگان با وردات شمش طلا و عرضه آن در مرکز مبادله، طی زمان کوتاهی به منابع ریالی آن دسترسی پیدا می‌کنند. به طوری که بعد از معاملات شمش حداکثر طی ۴۸ ساعت منابع ریالی در اختیار صادرکنندگان قرار می‌گیرد و در نهایت رفع تعهد آنها انجام می‌شود.
نکته دیگر اینکه، واردات و معامله شمش طلا در مرکز مبادله باعث شد، بخش قابل توجهی از نیازهای مربوط به صنایع مصنوعات طلا و همچنین بنک‌داران و فعالان حوزه طلا در اقتصاد کشور، پاسخ داده شود. آمارها نشان می‌دهد.
به اذعان کارشناسان و فعالان صنف طلا و جواهر این مرکز با راه اندازی تالار حراج شمش طلا قدمی بزرگ در حوزه فلزات گرانب‌ها برداشت، تا بتواند با عرضه مستقیم شمش طلای استاندارد و با خلوص بالا، کمک شایانی به فعالان حوزه بازار طلای کشور داشته باشد.
اولین مراسم حراج جلسه حراج حضوری شمش طلای مرکز مبادله ایران در ۲۷ دی ماه برگزار شد، جلسه‌ای که با حضور فعالان صنعت طلا، ۱۰ کیلو شمش طلا با عیار حداقل ۹۹۵ در هزار و با میانگین قیمت سه میلیارد و ۴۰۴ میلیون تومان به ازای هر قطعه شمش، معامله شد و این سرآغار روند شروع حراج‌های شمش طلا در مرکز مبادله ایران شد.
در آن مقطع زمانی برخی فعالان صنعت و رسانه‌ها با دیده تردید به فعالیت بازار جدید شمش طلای مرکز مبادله نگریستند و حتی نگران بودند که این مرکز با دخالت دستوری و قیمت گذاری کاذب مانع کشف قیمت‌های ناشی از عرضه و تقاضای بازار شود؛ اما به تدریج که مکانیسم معاملات و کشف قیمت آشکارتر شد، اعتماد به این بازار نیز بطور روزافزونی افزایش یافت و معاملات چند عددی شمش طلا در روزهای نخست، به معاملات چند صد کیلویی در هر جلسه رسید که این روند ناشی از اعتماد هر دو گروه خریداران و فروشندگان به این بازار بود.
معامله ۱۴ هزار کیلو طلای خالص طی یک سال
از اواخر دی ماه ۱۴۰۲ تا اواخر دی‌ماه ۱۴۰۳، هشتاد و دو جلسه حراج شمش طلا برگزار شده که در مجموع، ۱۴ هزار و ۱۱۷ کیلو گرم شمش طلا به ارزش بیش از ۶۹ هزار میلیارد تومان معامله شده است. این امر بدان معناست که مرکز مبادله با راه اندازی این بازار از یکسو ۱۴ تن شمش طلا به دست تولیدکنندگان و فعالان صنف طلا و جواهر رسانده و از سوی دیگر حدود ۶۹ همت منابع ریالی صادرکنندگان کشور را به سرعت در اختیار آنان قرار داده است.
کم‌ترین و بیشترین حجم معامله با نگاهی مقایسه‌ای به ۸۲ مراسم حراج شمش طلا برگزار شده، کم‌ترین میزان فروش شمش طلا در دومین جلسه حراج با ۵ کیلوگرم و با میانگین قیمت سه میلیارد و ۶۰۳ میلیون تومان و بیشترین فروش شمش طلا نیز با ۵۶۷ کیلوگرم و با میانگین قیمت چهار میلیارد و ۷۱۹ میلیون تومان در حراج شماره چهلم انجام شد.
کم‌ترین و بیشترین میانگین قیمت
بر اساس آمار و اطلاعات اداره بازار طلای مرکز مبادله ایران، کم‌ترین میانگین قیمت به ازای هر شمش طلای استاندارد برابر با سه میلیارد ۴۰۴ میلیون تومان در اولین جلسه حراج بوده و بیشترین میانگین قیمت نیز متعلق به حراج شماره ۸۲ با میانگین قیمت شش میلیارد و ۹۹۷ میلیون تومان به ازای هر کیلوگرم شمش طلای استاندارد است.
کم‌ترین و بیشترین ارزش ریالی معاملات (قیمت به ریال)
طبق داده‌های منتشر شده، کم‌ترین ارزش ریالی معاملات برای یک جلسه حراج برابر با ۱۸۰ میلیارد و ۱۶۰ میلیون ریال بوده است که در حراج شماره ۲ به ثبت رسید و بیشترین ارزش ریالی معاملات شمش طلا برابر با ۲۶ هزار میلیارد و ۷۴۰ میلیون ریال در حراج شماره ۴۰ ثبت شد.
کم‌ترین و بیشترین حجم معاملات بر اساس ماه
با توجه به اینکه حراج‌های شمش طلای مرکز مبادله ایران به صورت منظم و مستمر و به صورت هفتگی (روزهای یکشنبه و سه‌شنبه) برگزار می‌شود، می‌توان در دسته‌بندی ماهانه، گزارشی از روند معاملات به صورت ماهانه نیز ارائه کرد. بر همین اساس، کم‌ترین میزان حجم مورد معامله شده در ماه، برابر با ۴۲۱ کیلوگرم در بهمن ماه ۱۴۰۲ بوده و بیشترین حجم مورد معامله شده برابر با ۱۸۷۱ کیلوگرم در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ انجام گرفته است.
کم‌ترین و بیشترین حجم ارزش ریالی بر اساس ماه
همانطور که به کم‌ترین و بیشترین حجم معامله شده شمش طلا به صورت ماهانه اشاره شد، کم‌ترین میزان ارزش معامله شده در بهمن ماه ۱۴۰۲ بود که مقدار آن حدود ۱۵ هزار میلیارد ریال بوده است و بیشترین ارزش ریالی معامله شده نیز متعلق به اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در حدود ۸۴ هزار میلیارد ریال بوده است.
کم‌ترین و بیشترین حجم عرضه
در طول یک سال گذشته، کم‌ترین حجم عرضه شمش طلا در حراج شماره یک و برابر با ۱۷ کیلوگرم بوده است و بیشترین حجم عرضه شده در حراج شماره ۲۵ برابر با ۶۷۰ کیلوگرم است .
کم‌ترین و بیشترین تقاضای خرید
در طول ۸۲ مرحله از برگزاری جلسات حراج شمش طلا در مرکز مبادله ایران، کم‌ترین میزان تقاضای خرید با برابر چهار کیلوگرم در سومین حراج بوده است و بیشترین آن نیز برابر با ۵۲۰ کیلوگرم در حراج شماره ۵۳ ثبت شده است.
تعداد کل خریداران و فروشندگان
بر اساس آمار منتشره توسط مرکز مبادله، در یکسال گذشته تعداد کل خریداران ۱۰۴ نفر و تعداد کل فروشندگان ۳۶۱ نفر ثبت شده است. همچنین رکورد بیشترین حجم خرید توسط یک خریدار برابر با ۵۷۱ کیلوگرم و بیشترین حجم فروش توسط یک عرضه‌کننده برابر با ۱۰۷۱ کیلوگرم بوده است.
در نهایت، به نظر می‌رسد، تالار شمش طلای مرکز مبادله ایران در یکسالگی خود توانسته در بین فعالان صنعت مصنوعات طلا جایگاهی مناسب به دست آورده و با ساز و کار شفافی که در روند معاملات شمش در پیش گرفته است، اعتماد تولیدکنندگان و فعالان این حوزه را تامین کند.
انتهای پیام
