کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه روز شنبه ۲۲ دی‌ماه درباره روند نگارش و تأیید موافقت‌نامه جامع ایران و روسیه گفت: پیش از این، ایران و روسیه توافقنامه جامع همکاری‌ها را امضا کردند که در سال ۲۰۰۱ در مجلس شورای اسلامی نیز تصویب شد. این موافقت‌نامه عملا ۲۰ ساله بود و در سال ۲۰۲۱ میلادی، مدت زمان اجرای آن به پایان رسید.

وی ادامه داد: در این موافقت‌نامه، فرایند تمدید خودکار به مدت پنج سال پیش‌بینی شد که اگر طرفین قبل از اتمام مهلت پایان اجرای آن نقطه نظری نداشتند، خود به خود، تمدید می‌شود، بنابراین، این موافقت‌نامه تا ۲۰۲۶ تمدید شده است.

این دیپلمات کشورمان گفت: با این وجود، رهبران دو کشور به این نظر رسیدند که موافقت‌نامه کنونی بروز نیست و مسائل امروز روابط را نمی‌تواند پوشش دهد؛ روابط امروز ما نسبت به ۲۴ سال پیش خیلی گسترش پیدا کرده است و از این رو، مقرر شد که با توافق رهبران، این موافقت‌نامه را به‌روز‌رسانی کنیم.

پیش‌نویس موافقت‌نامه جدید را ایران تهیه کرد

جلالی گفت: برای به‌روز‌رسانی و نگارش موافقت‌نامه جدید نیز وزیران خارجه دو کشور توافق شد که جمهوری اسلامی ایران، پیش‌نویس را تهیه کند. ما پیش‌نویس را تهیه کردیم و در اختیار طرف روس قرار دادیم، حدود دو سال و نیم تا سه سال وقت برد، رفت و آمد‌های زیادی شد، اصلاحات زیادی صورت گرفت تا در نهایت، موافقت‌نامه حاصل شد.

نگاهی به مفاد موافقت‌نامه جدید

سفیر ایران در روسیه گفت: این موافقت‌نامه همه جوانب حوزه‌های روابط دو جانبه را در برمی‌گیرد؛ از جمله روابط سیاسی، اینکه در ساختار قدرت، دیدگاه‌هایمان چگونه است و چگونه باید حرکت کنیم. در مجامع بین‌المللی، چگونه باید حرکت داشته باشیم. تا برسد به حوزه اقتصادی و اینکه همکاری‌های استانی، انجام پروژه‌ها و همکاری‌ها در قالب دو و چند جانبه چگونه باید باشد.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه ایران و روسیه دارای منابع انرژی هستند، همکاری دو کشور در حوزه‌های تجارت بین‌المللی و انرژی نیز پیش بینی شده است.

جلالی با بیان اینکه همکاری در حوزه فناوری به ویژه فناوری‌های نوین، امنیت اطلاعات و سایبری نیز در موافقت‌نامه جامع ایران و روسیه آمده است، گفت: همکاری در بخش انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، مسائل دفاعی و نظامی و همکاری در مبارزه با تروریسم، مسائل محیط‌زیست و دریای خزر، مقابله با پولشویی و جرائم سازمان‌یافته، برخی دیگر از مفاد این موافقت‌نامه را تشکیل می‌دهند.

جنس توافق روس‌ها با ایران متفاوت است

– با توجه به اینکه روس‌ها در سال ۲۰۲۴ میلادی توافق‌های امنیتی و راهبردی با بلاروس و کره‌شمالی امضا کرده‌اند، آیا توافق آنها با ایران هم از این جنس است؟

جلالی در پاسخ گفت: جنس این توافق، متفاوت است؛ آنها (روس‌ها در توافق‌های جداگانه خود با آن دو کشور) مشارکت‌هایی در یکسری حوزه‌ها برای خود تعریف کرده‌اند که ما خیلی وارد آن حوزه‌ها نشده‌ایم.

سفیر ایران در مسکو اظهار داشت: استقلال و امنیت کشورمان و خوداتکایی، عناصر بسیار مهمی است و خیلی علاقه‌مند نیستیم که در حوزه اردوگاهی وارد شویم.
وی تأکید کرد: استقلال کشور برای جمهوری اسلامی ایران، مقوله بسیار مهمی است. به هر حال ما ۴۵ سال است برای آن هزینه پرداخت کرده‌ایم.

توازن در متن موافقت‌نامه رعایت شده است

-با توجه به تجارب تاریخی در مناسبات ما و روس‌ها، برخی در کشور در زمینه رعایت توازن در متن موافقت‌نامه نگرانی‌هایی دارند، آیا شما به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران این اطمینان را می‌دهید که این جنبه در موافقت‌نامه رعایت شده است؟

سفیر ایران در روسیه پاسخ داد: به نظرم، (این موضوع به صورت) کامل رعایت شده است. امروز از وضعیت کارشناسان حقوقی قوی و خوبی برخوردار هستیم. از طرف دیگر، امروز جمهوری اسلامی ایران، یک قدرت محسوب می‌شود.

وی تصریح کرد: مثل دوران قبل نیست که در گذشته برای امضای توافق‌نامه‌ها در موضع ضعف و شکست بودیم. (حاکمان وقت) برخی اوقات بعد از جنگ‌ها توافقنامه‌ها را نوشتند و برخی مواقع از استقلال یا از بصیرت در حاکمیت برخوردار نبودند؛ امروز موضع ما متفاوت است.

جلالی گفت: امروز ایران و روسیه در بسیاری از حوزه‌ها همگرا و شریک هستند و ما نیز در موضع ضعف نیستیم. اتفاقا در خصوص این موافقت‌نامه، متن اولیه را ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران نوشتیم و پیشنهاد دادیم.

سفیر ایران در روسیه گفت: موضوع محرمانه‌ای هم نیست. موافقت‌نامه پس از آن که امضا شد در زمانی که مسئولان صلاح بدانند، لایحه می‌شود و در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار می‌گیرد. همچنانکه مجلس در سال ۲۰۰۱ موافقت‌نامه کنونی را بررسی کرد و بند بند آن در صحن مجلس قرائت شد، و نهایتا تصویب شد. این هم در مجلس تصویب می‌شود و موضوع پیچیده و محرمانه‌ای نیست.

احترام به تمامیت ارضی در بند سه موافقت‌نامه

– با توجه به مواضع اخیر برخی مقامات کشور روسیه درباره جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج فارس، آیا در موافقت‌نامه جامع، درباره احترام به تمامیت ارضی ایران نیز مطلبی درج شده است؟

جلالی در پاسخ گفت: در ماده سه این موافقت‌نامه، احترام به تمامیت ارضی، گنجانده شده است و انتظار داریم که کشور‌های شریک و رفیق ما به تمامیت ارضی ما احترام بگذارند.

سفیر ایران در روسیه در پایان گفت: در مجموع این موافقت نامه شامل ۴۷ ماده و یک مقدمه است که هر زمان دولت محترم صلاح بداند، آن را برای تصویب در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار می‌دهند. من در این گفت‌و‌گو، بیشترین مفاد این موافقت نامه را برشمردم.

جلالی تأکید کرد: می‌توان گفت که در این موافقت‌نامه برای همکاری متقابل، متوازن در حوزه‌های متعدد مناسبات دوجانبه و همراهی دو کشور در عرصه بین‌المللی ریل‌گذاری لازم صورت گرفته است.

بنا بر اعلام سفارت ایران در روسیه، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۳ در سفر به مسکو علاوه بر دیدار و رایزنی با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور و دیگر مقامات عالی روسیه، معاهده جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور را امضا خواهد کرد.

منبع: ایرنا