علی فلسفی میاندوآب ـ مردم‌شناس و مسئول میراث ناملموس آذربایجان شرقی ـ درباره این شیرینی سنتی به ایسنا گفت: چای‌شیرینی یکی از سوغات‌های اصیل شهر مراغه در استان آذربایجان شرقی است و به آن «چای شیرنیسی» نیز گفته می‌شود. این شیرینی از گذشته‌های دور، یعنی حدود ۱۵۰ سال پیش به‌صورت خانگی تهیه می‌شده است و اکنون به‌صورت کارگاهی تولید می‌شود.
او افزود: چای‌شیرینی از شکر و آب تهیه می‌شود و در چند مرحله به این شکل درمی‌آید. ابتدا شکر را در آب می‌جوشانند و طعم‌دهنده‌هایی مانند هل، دارچین، زعفران یا حتی طعم‌های میوه‌ای به آن اضافه می‌کنند. سپس این مخلوط را روی سینی‌های بزرگ می‌ریزند و پس از سفت شدن، به قطعات کوچکی برش می‌دهند. این شیرینی به اندازه قند تهیه می‌شود و به‌جای قند با چای مصرف می‌شود.
این مردم‌شناس درباره رواج و تولید این شیرینی در مراغه توضیح داد: در حال حاضر بیش از ۷۰ کارگاه تولیدی کوچک و بزرگ در مراغه، مشغول به تهیه چای‌شیرینی هستند. در هر کارگاه معمولاً دو نفر مشغول کار هستند، یک استادکار و یک شاگرد. این حرفه همچنان به‌صورت استاد ـ شاگردی از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.
به گفته فلسفی، «چای‌شیرینی» بیشتر در ایام نوروز و فصل‌های بهار و تابستان مصرف می‌شود. به‌ویژه در سفرها، مردم ترجیح می‌دهند از این شیرینی استفاده کنند.
او ادامه داد: برخی منابع می‌گویند این شیرینی ممکن است از طریق مهاجران آذربایجانی وارد ایران شده باشد، اما مراغه اصلی‌ترین مرکز تولید آن است. همچنین گفته می‌شود در قزوین و همدان نیز نسخه‌های مشابهی از این شیرینی تولید می‌شود اما به صورت منطقه‌ای به نام آذربایجان شرقی در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است.
فلسفی درباره فرآیند تولید این شیرینی گفت: همان‌طور که گفتم، مراحل تولید شامل جوشاندن شکر با آب و افزودن طعم‌دهنده‌هاست. پس از آن، مخلوط به سینی‌های بزرگ منتقل می‌شود تا سرد و سفت شود. سپس به قطعات کوچک برش داده می‌شود و با دستگاه‌های مخصوص به شکل نهایی درمی‌آید. در گذشته، طعم ساده‌ای داشت اما امروزه طعم‌های متنوعی مثل دارچینی، زعفرانی، هل، گل سرخ و حتی طعم‌های میوه‌ای به آن اضافه شده است.
مسئول ثبت میراث ناملموس آذربایجان شرقی تاکید کرد: این هنر سنتی، بخشی از فرهنگ مراغه است و امیدواریم همچنان به‌عنوان یک سوغات ارزشمند زنده بماند. به همین منظور شیوه تهیه چای شیرنیسی (شیرینی‌چای) مراغه در بهمن ماه سال ۱۴۰۲ به شماره ۲۹۴۵ به ثبت رسیده است.
انتهای پیام
