به گزارش گروه فرهنگ و هنر پایگاه اطلاع رسانی اخبار فارسی به نقل از خبرگزاری دانشجو-علی حامدین، کتاب «معبد زیرزمینی» به نویسندگی معصومه میرابوطالبی؛ یک اثر داستانی با موضوع تلاش جوانی برای یافتن شخصیت واقعی خود در دل خاک است.

میرابوطالبی در گفتگو با دانشجو پیرامون این اثر، به چگونگی انتخاب سوژه شهید غلامحسین رعیت رکن آبادی اشاره کرد و توضیح داد: من آشنایی دورادوری با شهید داشتم. اما موضوع شهید رکن آبادی در دفتر انتشارات جمکران برای کنگره شهدای قم مطرح شد؛ کنگره‌ای که قرار بود آثار مرتبط با شهدا برای آن نوشته شود. از همین جا بود که فرآیند نگارش این کتاب آغاز شد.

وی با بیان اینکه شجاعت و مهربانی شهید رکن آبادی برایش جذاب بود، اشاره کرده: ایشان تأثیر خاصی بر جوانان داشتند و آنها را به گونه‌ای جذب می‌کردند که همدل و همراه ایشان می‌شدند.

جاده جمع آوری اطلاعات

نویسنده کتاب «معبد زیرزمینی» در مورد شیوه یافتن اطلاعات بیان داشت: برای جمع‌آوری اطلاعات، با دو مقنی صحبت کردم: آقای صمد تقی‌زاده و آقای احمد عبدی. همچنین مصاحبه‌ای با سرتیپ دوم احمد آرام و داماد شهید انجام دادم. بخشی از زندگی شهید که مربوط به حوزه نظامی و منطقه عملیاتی بود، از این منابع استخراج شد. به‌ویژه این که چرا تونل‌ها در آن منطقه ایجاد شدند، موضوعی بود که سرتیپ دوم احمد آرام اطلاعات کاملی درباره آن در اختیار من قرار دادند.

میرابوطالبی ادامه داد: آن دو مقنی نیز که در عملیات حفر تونل با شهید همراه بودند، جزئیات مهمی درباره این تونل‌ها و نحوه عملکرد شهید در اختیار من گذاشتند. مصاحبه با سرتیپ دوم احمد آرام در دفتر انتشارات جمکران انجام شد. اما برای مصاحبه با دو مقنی دیگر که ساکن روستای رکن‌آباد یزد هستند، به آنجا سفر کردم و اطلاعات مورد نیاز را از ایشان جمع‌آوری نمودم.

بازنمایی غیر شعاری شخصیت شهید رکن آبادی

این نویسنده مهم‌ترین چالشی که در نوشتن اثر با آن مواجه شده بود را بخش مربوط به تونل دانست و توضیح داد: از آنجا که این تونل را از نزدیک ندیده بودم و اطلاعات کافی در مورد آن نداشتم، بسیار علاقه‌مند بودم که شخصاً آن را ببینم و بتوانم فضای آن را با دقت بیشتری بازآفرینی کنم. به ناچار تلاش کردم با معادل‌سازی در ذهنم این فضا را بسازم، اما این موضوع برای من در نگارش این رمان یک چالش اساسی به شمار می‌رفت.

میرابوطالبی همچنین به چالش دیگر خود در نگارش «معبد زیرزمینی» اشاره کرد: چالش دیگر، تلاش برای به تصویر کشیدن ابعاد شخصیتی شهید غلامحسین رعیت رکن آبادی بود. می‌خواستم حمایتگری شهید را به گونه‌ای نشان دهم که حالت شعاری و کلامی پیدا نکند، بلکه در عمل و به شکل داستانی بروز یابد.

وی ادامه داد: برای این منظور، شخصیت «الیاس» را خلق کردم که نیاز دراماتیک او در این بود که تمایل داشت بزرگ‌تر و مهم‌تر به نظر برسد و اطرافیان او را به عنوان فردی قابل احترام بشناسند. این شخصیت را در کنار شهید قرار دادم تا بلوغ فکری و شخصیتی او در این تعامل شکل بگیرد.

این نویسنده در تکمیل توضیح شخصیت «الیاس» اظهار کرد: این شخصیت به دلیل نداشتن پدر، از سوی دیگران دست‌کم گرفته می‌شد و به نوعی، به او برچسب‌هایی مانند «بی‌عرضه» یا «وابسته» می‌زدند. اما در طول داستان و در کنار شهید، به تدریج به بلوغ فکری و شخصیتی دست یافت و توانست به فردی بزرگ و قابل احترام تبدیل شود.

ورود تخیل به داستان

میرابوطالبی در مورد علت استفاده از یک شخصیت خیالی همچون «الیاس» در داستان خود گفت: به نظر من درباره ماجرا‌های دفاع مقدس و زندگی شهدا، اسناد و مستندات متعددی وجود دارد که ما با آن‌ها مواجه می‌شویم. بسیاری از این مستندات در قالب کتاب‌های مستند روایی یا تاریخ شفاهی جمع‌آوری شده‌اند و ارزش بسیار بالایی دارند. اما به نظر من، نباید صرفاً به همین مستندات بسنده کنیم.

وی ادامه داد: آنچه در اختیار ما قرار می‌گیرد، می‌تواند خود به‌ عنوان منبعی باشد برای خلق سوژه‌های دیگر. هنگامی که من با این سوژه مواجه شدم، متوجه شدم که این موضوع از جنبه‌های حماسی و ماجراجویانه برخوردار است و می‌تواند به یک نیاز دراماتیک تبدیل شود. اگر این نیاز دراماتیک به‌خوبی در شخصیت‌پردازی گنجانده شود، می‌تواند داستانی جذاب برای مخاطب خلق کند. بر همین اساس، تصمیم گرفتم که حضور یک شخصیت تخیلی در کنار شهید را در داستان بگنجانم. این شخصیت تخیلی می‌تواند علاوه بر روایت بخش مستند حفر تونل، به جذابیت اثر نیز کمک کند. همچنین، این تصمیم به من این امکان را داد که نیاز دراماتیکی برای شخصیت الیاس خلق کنم. این نیاز باعث می‌شود که خواننده بتواند با شخصیت الیاس همزادپنداری کرده و همراه با او داستان را پیش ببرد.

قدردانی رهبر انقلاب

میرابوطالبی ضمن اظهار خوشحالی از تقریظ رهبر انقلاب برای «معبد زیرزمینی» بیان کرد: این مسئله موجب می‌شود که نسل جوان و جمعیت بیشتری از مردم ایران با این شهید و کار‌های برجسته‌ای که انجام داده‌اند، آشنا شوند.

این نویسنده در پایان گفت: به نظر من، ویژگی‌ای که این اثر را شاید از سایر آثار متمایز کند، حضور یک مقنی است که با بیل و کلنگ خود به صحنه نبرد می‌رود. در حالی که در بسیاری از کتاب‌های دیگر، ممکن است با شخصیت‌هایی همچون پزشک، امدادگر یا رزمنده مواجه شویم، اما اینکه یک مقنی بتواند این‌چنین جریان‌ساز باشد، به‌خوبی وجه تمایز این اثر را نشان می‌دهد.