وزیر امور خارجه کشورمان درباره تحولات سوریه گفت: به‌نظر من همه‌چیز روشن بود. هم اخباری که وجود داشت و هم تحلیل‌هایی که انجام شده‌بود، هم به‌ لحاظ تحلیلی و هم به لحاظ اطلاعاتی یک طراحی پشت صحنه‌ای از طرف آمریکا و رژیم صهیونیستی وجود دارد که محور مقاومت را دچار مشکلات پی‌در‌پی کند، این چیزی بود که ما می‌دانستیم و چیز جدیدی نبود و همواره وجود داشت. در پی تحولات غزه و لبنان طبیعی بود که این حرکت‌ها ادامه پیدا کند. اما به لحاظ میدانی و اطلاعاتی، دوستان ما در سیستم‌های امنیتی کشور خودمان و سوریه به‌طور کامل از تحرکاتی که در حال انجام بود، اطلاع داشتند و همه اطلاعات مربوطه به دولت و ارتش سوریه منتقل شده بود. خود آنها هم اطلاعاتی داشتند. 

عراقچی اظهار داشت: آنچه که غافلگیرکننده بود، یکی ناتوانی ارتش سوریه در مقابله با این حرکت بود و دوم سرعت تحولات. نه فقط برای ایران بلکه برای همه.

وزیر امور خارجه کشورمان اظهار داشت: من دیروز که در اجلاس دوحه که بودم، همه کشورهای منطقه حضور داشتند. سوال اصلی کشورهای مهم منطقه از جمله عربستان، مصر، اردن و عراق  این بود که چرا ارتش سوریه آنقدر سریع عقب‌نشینی کرد و چرا مقاومت این کشور کوتاه بود؟ سرعت تحولات همه را دچار حیرت کرده بود.

عراقچی افزود: در دیداری که من و آقای لاریجانی با بشار اسد داشتیم، خود ایشان هم از نحوه عملکرد ارتش خودش متعجب و گلایه‌مند بود. مشخص بود که تحلیل درستی نسبت به وضعیت ارتش سوریه در دولت این کشور هم وجود نداشت. به‌هرحال به‌نظر من ارتش سوریه بیشتر اسیر یک جنگ روانی شد.

عراقچی درباره نحوه حمایت ایران از بشار اسد گفت: ما در طول چهل سال گذشته، ارتباطات قوی‌ای با کشور سوریه داشتیم. در سه حوزه ما با این کشور همکاری داشتیم؛ اول، حوزه مقاومت؛ سوریه یکی از اعضای مقاومت بود و نقش مهمی در مقابله با رژیم اسرائیل داشت. در دوران جنگ تحمیلی هم همراه ما بود.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: حوزه دوم همکاری ما با این کشور در مبارزه با داعش بود که یک فصل جداگانه‌ای است. داعش در عراق و بعد در سوریه، یک نگرانی بین‌المللی ایجاد کرد. ما در آن مقطع به سوریه برای تأمین امنیت کشورمان نیرو اعزام کردیم. این حقیقت وجود داشت که اگر ما در سوریه و عراق با داعش نجنگیم مجبوریم با آنها در ایران بجنگیم. همانطور که در قلمروی ایران هم بعضا موفق شدند تا عملیات‌هایی در ایران انجام دهند. داعش برای ما هم یک تهدید بزرگ به‌شمار می‌آمد و به سوریه نیرو اعزام کردیم، با ارتش سوریه همراه شدیم و در نهایت داعش را شکست دادیم. وقتی داعش شکست خورد، نیروهای ما به درخواست دولت سوریه از این کشور خارج شدند. البته تعدای از نیروها و مستشاران ما ماندند و کار اطلاعاتی و مشاوره‌ای انجام می‌دادند. پیروزی بر داعش عمدتا دستاورد سردار شهید ما حاج قاسم سلیمانی بود.

او همچنین گفت: مقوله سوم همکاری ما با سوریه، ارتباط سوریه با مردم معارض خود بود که ما در آن دخالت نداشتیم. ما آنها را برای حل اختلاف آنها با مردم کشورشان تشویق می‌کردیم و در حد توصیه به آنها کمک می‌کردیم تا سعی کنند به طریق مسالمت‌آمیز مشکلات‌شان را حل کنند.

وی در ادامه گفت:  در همین مذاکرات اخیر که ایشان را دیدم در خصوص ارتش سوریه صحبت کردیم و توصیه کردیم که روحیه ارتش را بالا ببرند و با مردم سوریه تعامل بیشتری داشته باشند.

حملات اخیر در سوریه برخلاف روند نشست‌های آستانه بود

عراقچی درباره روند آستانه گفت: روند آستانه هم به همین منظور شکل گرفت. بعد از آن جنگ‌هایی که در ابتدا صورت گرفت، معارضین تا نزدیک به دمشق آمدند. ایران، روسیه و ترکیه توافق کردند که به مدیریت اوضاع کمک کنند و جلوی تنش‌ها و تهاجم‌ها گرفته شود و این سه کشور ضامن صلح و آرامش شدند و هر کدام تقبل کردند به گروه‌هایی که در محدوده خودشان هستند در کنار خودشان نگه دارند تا جلوی جنگ گرفته شود. این روند فکر می‌کنم در حدود بیش از ده سال گذشته موفق بوده است و موفق شده بود که صلح و آرامش را در سوریه ایجاد کند.

وی افزود: این تهاجم اخیر یا حملات اخیری که صورت گرفت، واقعاً خلاف آن روند آستانه بود و قرار چیز دیگری بود. یکی از اهداف روند آستانه این بود که بعد از برقراری آرامش، این سه کشور به دولت سوریه و معارضین کمک کنند که یک گفتگوی سیاسی شکل بگیرد، اصلاحات سیاسی صورت بگیرد، تغییراتی در قانون اساسی اگر لازم است، شکل بگیرد که ما در طول ۱۰ سال گذشته خیلی به آرامی در این مسیر حرکت کرده‌ایم. البته باید گفت که به آن حدی که انتظار بود این مسیر به خوبی پیش نرفت و دولت آقای اسد در این خصوص هم انعطاف کمی داشت و هم سرعت کمی در حرکت به این سمت داشت. به هر حال بحث مسائل داخلی سوریه و گفتگوی با معارضین، رسیدن به راه حل سیاسی، یا اگر لازم است، مقابله با آنها، این قسمت به دولت و ارتش سوریه مربوط بوده است و ما در حد اینکه کمک‌های سیاسی کنیم یا مشورت‌هایی را ارائه بدهیم، حمایت و کمک به دولت سوریه می‌کردیم.

وزیر امور خارجه همچنین گفت: این همان قسمتی است که الان دچار مشکل شد و ارتش سوریه این وظیفه خودش را اینجا به درستی نتوانست عمل کند و ما هیچ وقت قرار نبوده است که جایگزین ارتش سوریه باشیم در حل و فصل مسائل داخلی کشور یا مقابله با معارضین اقدامی کنیم. وجود و حضور ما در سوریه، برای مبارزه با داعش بوده است، بعد از شکست داعش هم خاتمه پیدا کرده  و همچنین برای حمایت از مقاومت بوده است.

عراقچی همچنین خاطرنشان کرد: همواره موضع ما حمایت از گفت‌و‌گو بین دولت سوریه و معارضین سوریه بود. عبارت معارض مشروع در بحث‌هایی که دیروز در روند آستانه بین ما و روسیه و ترکیه بود، آنجا یک مقدار بحث شد که من در مصاحبه نیز به آن اشاره کردم که روند آستانه خواهان این است. چرا، چون برخی از گروه‌های معارض دولت سوریه در لیست گروه‌های تروریستی سازمان ملل به‌عنوان تروریست ثبت شده‌اند. 

معارضین دولت سوریه از طیف‌های متعددی هستند

وزیر امورخارجه گفت: واقعیتی که وجود دارد این است که گروه‌های معارض دولت سوریه از طیف‌های مختلفی هستند. بعضی از اینها به‌عنوان گروه تروریستی در سازمان ملل ثبت شده‌اند. دیروز در بحثی که در روند آستانه صورت گرفت، ما مجدداً تشویق کردیم و اصرار کردیم به گفت‌و‌گو‌های دولت با معارضین، عبارت اینجا اضافه شد، معارضین مشروع. منظور این بود که معارضینی که جزء گروه‌های تروریستی نیستند.

او همچنین اظهار داشت: ولی به هر حال موضع ما همواره این بوده است که هیچ وقت توصیه به عدم مذاکره نکرده‌ایم، همواره موضوع ایران تشویق دولت آقای اسد بوده است که وارد گفت‌و‌گو و تعامل با گروه‌های معارض شود و سعی کند که یک اصلاحی صورت بگیرد. در حکومت، در دولت، در مسائل اجتماعی و مسائل اقتصادی، به اینها نقش داده شود که کمک بیشتری به ثبات سوریه انجام شود. ولی به هر حال این حوزه، حوزه خود آقای بشار اسد بود.

 عراقچی همچنین درباره سرعت تحولات سوریه اظهار داشت: این واقعاً باید تحلیل شود؛ سرعت را عرض کردم، سرعت در نحوه عقب نشینی ارتش بود، وگرنه همه چیز از قبل اطلاعات آن وجود داشت و اطلاعات آن منتقل شده بود. اینکه ارتش سوریه نتوانست به اندازه کافی، یعنی اصلاً حتی به اندازه کافی هم ، نتوانست مقاومت کند و به سرعت صحنه را ترک کرد.

وزیر امورخارجه تصریح کرد: اقداماتی برای امنیت و بازگرداندن ایرانی‌هایی که هنوز در سوریه هستند، صورت گرفته است و فکر می‌کنم عملیات امشب تکمیل شود و همه کسانی که در این کشور هستند را برمی گردانیم. ولی برای تضمین امنیت آنها، تضمین امنیت سفارتخانه خودمان، اماکن مقدس و بعضی از مسائل دیگر که وجود دارد، ارتباط ما نزدیک و مستقل است.

عراقچی در پاسخ به این پرسش که آیا از طرف آمریکایی‌ها پیامی راجع‌به سوریه به ما رسیده بود؟ اظهار داشت: تبادل پیام بین ایران و آمریکا چیز عجیب و غریبی نیست و همواره وجود داشته است. از کانال سفارت سوئیس صورت می‌گیرد، آنها پیام می‌دهند و ما هم جواب می‌دهیم. صرفاً در خصوص سوریه نیست و درخصوص مسائل مختلف است و هدف عمده‌اش این است که طرفین از اطلاعاتی که باید مطلع باشند، مطلع شوند و جلوی سوءتفاهم‌ها گرفته شود.

عراقچی درباره موضع ایران نسبت به کسانی که در سوریه حاکم خواهند شد، خاطرنشان کرد:ما از نزدیک وضعیت را مشاهده و رصد می‌کنیم. تعامل ما با آنها بستگی به رفتار آنها خواهد داشت. اینکه چه سیاستی را در مقابل ایران، در مقابل شیعیان سوریه اتخاذ می‌کنند، چه فاصله‌ای بین آنها و رژیم صهیونیستی خواهد بود، چه فاصله‌ای بین آنها و گروه‌های تروریستی خواهد بود، در رفتارشان چگونه رفتار می‌کنند، همه این‌ها را ملاحظه خواهیم کرد و براساس آن رفتار خودمان را تنظیم می‌کنیم.

نگرانی منطقه از تجزیه یا فروپاشی در سوریه است

 وزیر امور خارجه همچنین در خصوص روند مذاکرات آستانه گفت: دیشب ۵ کشور در یک جلسه مشترک به ما ملحق شدند. همه آن کشور‌ها علاقمند بودند که در آینده این مکانیزم تکرار شود. در جلسه‌ای که دیروز ظهر بین ما و کشور‌های آستانه بود، همه اصرار داشتند که جلسات روند آستانه ادامه پیدا کند. طبیعی است که ادامه این جلسات بستگی به روند تحولات در داخل سوریه و در داخل دمشق دارد. اما حدس من این است که ما در آینده به این روند آستانه کماکان احتیاج خواهیم داشت و امیدوارم که بتوانیم مشورت‌های بین سه کشور را در خصوص سوریه ادامه دهیم.

عراقچی در خصوص بیانیه وزرات خارجه و همچنین قطعنامه ۲۲۵۴ افزود: تا الان که دولت سوریه آنجا وجود داشت، ما مسائل داخلی سوریه را به خود دولت واگذار کرده بودیم ولی الان براساس بیانیه‌ای که دادیم، ملاک ما برای روند سیاسی قطعنامه ۲۲۵۴، می‌تواند ملاک مناسبی باشد که منجر به یک دولت فراگیر در سوریه شود که همه طرف‌های مختلف نقش و حضور خودشان را داشته باشند.

وزیر امور خارجه در خصوص هدف توطئه در سوریه عنوان کرد: باید اسم آن را یک مبارزه مستمر بگذاریم. مقاومت علیه رژیم صهیونیستی در حمایت از مردم فلسطین و احقاق حقوق آنها یک مبارزه مستمر است. مقابله طرف مقابل هم مستمر است. حتماً هر روز ما با انواع و اقسام توطئه‌های مختلف مواجه خواهیم بود.

همواره باید مراقب توطئه‌های رژیم صهیونیستی باشیم

او در ادامه ابراز داشت: در یکسال گذشته بخاطر عملیات طوفان الاقصی و تبعاتی که داشت، شرایط میدانی بسیار جدیدی پدید آمده است و هر دو طرف، حرکت‌هایی را علیه همدیگر انجام می‌دهند. ما باید همیشه مراقب توطئه‌های رژیم صهیونیستی باشیم.

عراقچی در انتها تصریح کرد: قبول دارم که تحولاتی که سوریه صورت گرفته است، این‌قدر سریع و غیرمنتظره بوده است که سؤالات بسیار زیادی ایجاد کرده است و خوشحال هستم که صداوسیما برای پاسخ به این سؤالات کمک می‌کند.