به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار فارسی به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، ۷ دسامبر روز بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی، فرصتی است تا توجه جهانی به دستاوردهای صنعت هوانوردی غیرنظامی جلب شود و نقش آن در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع مورد تأکید قرار گیرد. این روز به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه نظیر ایران اهمیت دارد که توانسته‌اند با تکیه بر توانمندی‌های داخلی، به خودکفایی در حوزه‌های مختلف این صنعت دست یابند. از جمله این دستاوردها می‌توان به تعمیرات پیشرفته موتورهای هواپیما، ساخت قطعات هواپیما و مهندسی معکوس موتور اشاره کرد که همگی در راستای ارتقای ایمنی و افزایش بهره‌وری صنعت هوانوردی کشور قرار دارند.
در این گزارش، به‌طور خاص بر توانمندی مهندسان ایرانی در توسعه و تقویت زیرساخت‌های هوانوردی و ناوگان هوایی کشور تمرکز شده است. با ورود بیش از ۶۰ هواپیما جدید به ناوگان هوایی ایران در دولت سیزدهم، کشور گام‌های بزرگی در جهت به‌روزرسانی ناوگان هوایی و افزایش توانمندی‌های بومی در این صنعت برداشته است. همچنین، اهمیت روزافزون نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و نیروی انسانی متخصص در این عرصه، به‌ویژه در ساخت قطعات هواپیما و تعمیرات موتورهای پیشرفته، موجب ایجاد تحولی چشمگیر در صنعت هوانوردی کشور شده است.
تاریخچه ترابری هوایی ایران
ترابری هوایی در ایران از ۱۹۴۴ با تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران(هما) آغاز شد. در ابتدا این شرکت با استفاده از هواپیماهای خارجی، به‌ویژه مدل‌های آمریکایی، به حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی پرداخت. در دهه‌های بعد رشد صنعت هوایی به ویژه پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ شتاب گرفت. طبق گزارش‌ها از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، تعداد هواپیماهای ناوگان ایران از حدود ۷۰ فروند به بیش از ۱۴۰ فروند افزایش یافته است، هرچند در سال‌های تحریم چالش‌های زیادی برای تأمین قطعات پیش آمد.
در دهه‌های اخیر، ایران با هدف توسعه ناوگان هوایی خود و نوسازی آن، به پروژه‌هایی نظیر خرید هواپیماهای جدید از کمپانی‌های بزرگ بین‌المللی پرداخته است. بر اساس آمارهای سازمان هواپیمایی کشوری، در سال ۲۰۱۶ ایران توافقنامه‌ای با ایرباس برای خرید ۱۰۰ فروند هواپیما امضا کرد، اما تنها سه فروند تحویل داده شد، همچنین در سال ۲۰۱۷ پس از توافقات هسته‌ای ۴ فروند ایرباس A321 وارد ناوگان شد که نقطه عطفی در بازسازی ناوگان هوایی کشور بود. علاوه‌برآن یکی از مهم‌ترین تغییرات در تاریخ ترابری هوایی ایران، افزایش ظرفیت‌های داخلی برای تعمیرات و نگهداری هواپیماها بود. در این راستا ایران به سمت استفاده از دانش فنی خود و مهندسی معکوس موتورهای هواپیماها حرکت کرد.
اهمیت توسعه ناوگان ترابری هوایی در رشد تراز تجاری
توسعه ناوگان ترابری هوایی برای هر کشور، به ویژه ایران، به عنوان عاملی کلیدی در رشد اقتصادی و افزایش تراز تجاری شناخته می‌شود. با تقویت حمل‌ونقل هوایی، ایران قادر است به‌راحتی کالاهای صادراتی خود را به بازارهای جهانی منتقل کند و به توسعه صنعت گردشگری بپردازد. طبق آمار سازمان هواپیمایی کشوری، در سال ۲۰۱۹، ۲۶ درصد از واردات و صادرات ایران از طریق حمل‌ونقل هوایی صورت گرفت که نشان‌دهنده اهمیت حیاتی این صنعت برای تجارت بین‌المللی است. افزایش تعداد و کیفیت هواپیماها به بهبود کارایی این بخش کمک می‌کند.
همچنین، توسعه ناوگان هوایی باعث افزایش رقابت در صنعت حمل‌ونقل هوایی و در نتیجه کاهش هزینه‌ها برای مسافران و بازرگانان می‌شود. بر اساس گزارش‌ها، پس از نوسازی و افزایش تعداد هواپیماها، ایران توانست سهم خود را از بازارهای منطقه‌ای حمل‌ونقل هوایی افزایش دهد. این رشد باعث شد تا میزان ظرفیت جابه‌جایی بار به‌طور چشمگیری افزایش یابد و ایران به یکی از قطب‌های حمل‌ونقل هوایی منطقه تبدیل شود. در سال ۲۰۲۰، ایران با داشتن بیش از ۱۰۰ فروند هواپیما در ناوگان، توانست حجم زیادی از بار را جابه‌جا کند.
از سوی دیگر، توسعه ناوگان هوایی تأثیرات مثبتی بر اشتغال‌زایی در کشور دارد. طبق آمارهای وزارت راه و شهرسازی، صنعت هواپیمایی ایران به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بیش از ۵۰ هزار شغل ایجاد کرده است. این شغل‌ها در بخش‌های مختلف از جمله تعمیرات هواپیما، خدمات فرودگاهی و عملیات پروازی توزیع شده‌اند. این اشتغال‌زایی به تقویت اقتصاد کشور کمک کرده و در راستای کاهش بیکاری نقش مهمی ایفا می‌کند. افزایش ظرفیت‌های حمل‌ونقل هوایی ایران موجب افزایش تقاضا برای نیروی کار متخصص و تکنسین‌های فنی نیز شده است.
موفقیت در واردات ناوگان هوایی نو
در سال‌های اخیر، ایران موفق به واردات هواپیماهای جدید به ناوگان هوایی خود شده است که این موضوع در نوسازی و بهبود کیفیت خدمات هوایی کشور تاثیر زیادی داشته است. «محمد محمدی‌بخش» رییس سازمان هواپیمایی کشور تیرماه سال جاری اظهار کرد: «از ابتدای آغاز دولت سیزدهم تاکنون، با وجود همه مشکلات و موانع ۱۰۱ فروند هواپیما و بالگرد به کشور وارد شده است. در ابتدای دولت سیزدهم هفته‌ای یک پرواز به عمان داستیم اما حالا پروازهای ۲ سویه در ابن مسیر به ۵۵ پرواز در هفته افزایش یافته و بیشتر آن برای در حوزه درمانی و بهداشتی است.»
وی با اشاره با اینکه سفر هوایی در سبد خانوار نشسته است،افزود: «انجام سفرهای هوایی دیگر متعلق به ۲ درصد جامعه نیست و هم اینک ۶۶ درصد مردم کشور گذرنامه دارند و از هواپیما برای سفر استفاده می‌کنند. در همین راستا برای توسعه این ناوگان سرمایه گذار بخش خصوصی می‌تواند برای واردات هواپیما دست به کار شود و دولت نیز ارز مورد نیاز برای خرید هواپیما را تامین می‌کند، البته هم‌اکنون تعداد صندلی‌های پروازی تا ۴۰ درصد افزایش یافته و تعداد هواپیماهای عملیاتی به ۱۷۵ فروند هواپیمای رسیده است.»
اردیبهشت امسال «جعفر یازرلو» سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری هم با بیان اینکه از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم تا پایان سال گذشته، ۶۶ فروند هواپیما در تایپ‌های مختلف وارد کشور شد که عمده آنها را هواپیماهای بزرگ تشکیل می‌دهد، گفت: «در این مدت هفت فروند هواپیمای سبک با کاربری‌های آموزشی، حمل اعضای حیاتی بدن بیماران مرگ مغزی و غیره وارد شد.»
نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در خودکفایی ساخت تجهیزات
شرکت‌های دانش‌بنیان ایران در چند سال اخیر نقش کلیدی در توسعه و خودکفایی صنایع مختلف، به ویژه صنعت هواپیمایی، ایفا کرده‌اند. این شرکت‌ها با استفاده از فناوری‌های پیشرفته توانسته‌اند بسیاری از تجهیزات هواپیماها را طراحی و تولید کنند. طبق گزارش‌ها، یکی از این دستاوردها تولید قطعات پیچیده هواپیما مانند سیستم‌های الکترونیکی و موتورهای کوچک توسط شرکت‌های ایرانی بوده است. به عنوان نمونه، شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در ساخت قطعات یدکی موتورهای هواپیما موفق به تولید قطعاتی شدند که پیشتر تنها از طریق واردات تأمین می‌شد.
این حرکت خودکفایی نه تنها وابستگی کشور به واردات قطعات خارجی را کاهش داده است، بلکه باعث ایجاد اشتغال و ارتقاء سطح فناوری در کشور شده است. بر اساس آمار منتشر شده توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در سال ۲۰۲۰، ۴۰ درصد از نیاز داخلی به قطعات هواپیما توسط شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین شد. این میزان در مقایسه با سال‌های گذشته که وابستگی به واردات زیاد بود، رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. این امر همچنین منجر به کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات هواپیماها شده است.
شرکت‌های دانش‌بنیان همچنین در زمینه تعمیرات و نگهداری هواپیماها وارد عمل شده‌اند. این شرکت‌ها با ایجاد مراکز تعمیرات پیشرفته توانسته‌اند بسیاری از نیازهای کشور در زمینه تعمیرات موتورهای هواپیما را تامین کنند. طبق گزارش‌ها، ایران به یکی از کشورهای پیشرفته در تعمیر موتورهای هواپیما تبدیل شده است و این توانمندی‌ها در سطح بین‌المللی نیز شناخته شده است. در نتیجه، بسیاری از خطوط هوایی کشورهای منطقه از خدمات تعمیرات پیشرفته ایران بهره‌مند می‌شوند.
توانمندی مهندسان ایرانی در تعمیر و مهندسی معکوس موتورهای هواپیما مسافربری
مهندسان ایرانی در زمینه تعمیر و مهندسی معکوس موتورهای هواپیما مسافربری پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین دستاوردها در این زمینه، تعمیر و بازسازی موتورهای هواپیماهایی بود که سال‌ها از استفاده آنها می‌گذشت. به‌عنوان مثال، پروژه‌های مهندسی معکوس موتورهای جت همچون موتورهای رولزرویس و جنرال الکتریک که پیشتر در ایران وارد نمی‌شد، به‌طور موفقیت‌آمیز در کشور انجام شد. طبق گزارش‌ها، در سال ۲۰۱۹، ایران موفق به بازسازی ۵۰ موتور هواپیمای بزرگ شد که این موتورهای بازسازی‌شده به ناوگان هوایی کشور افزوده شدند.
این موفقیت‌ها نه تنها ایران را از واردات قطعات موتور هواپیما مستقل کرده است، بلکه زمینه‌ساز صادرات خدمات تعمیراتی به کشورهای دیگر نیز شده است. در سال‌های اخیر، برخی از کشورهای همسایه و حتی کشورهای آفریقایی از توانمندی‌های ایران در تعمیر و مهندسی معکوس موتورهای هواپیما بهره‌برداری کرده‌اند. این ظرفیت‌ها به افزایش اعتبار ایران در سطح بین‌المللی کمک کرده و موجب شده است که ایران به یکی از مراکز تخصصی تعمیرات موتورهای هواپیمایی در منطقه تبدیل شود.
علاوه بر تعمیرات، مهندسان ایرانی در طراحی و بهینه‌سازی موتورهای هواپیمایی نیز پیشرفت‌هایی داشته‌اند. طبق آمار، در سال ۲۰۲۱، ایران پروژه‌های مشترکی با کشورهای پیشرفته در زمینه طراحی موتور هواپیما آغاز کرد. این پروژه‌ها شامل طراحی موتورهای با مصرف سوخت کمتر و بهره‌وری بالاتر بود. این دستاوردها به تأمین نیازهای داخلی و کاهش وابستگی به موتورهای خارجی کمک کرده و ایران را در زمینه فناوری هواپیمایی به سطح بالاتری ارتقا داده است.
آینده روشن ایران در ساخت هواپیما تمام ایرانی با استانداردهای جهانی
ایران به‌طور جدی در حال توسعه فناوری‌های مورد نیاز برای ساخت هواپیماهای تمام ایرانی است. یکی از پروژه‌های بزرگ در این زمینه، طراحی و تولید هواپیماهای مسافربری کوچک با استفاده از فناوری‌های بومی است. این هواپیماها قرار است به‌طور کامل با استانداردهای بین‌المللی تولید شوند و بخش‌هایی از نیاز کشور به حمل‌ونقل هوایی را تأمین کنند. طبق گزارش‌های وزارت راه و شهرسازی، پروژه‌های ساخت هواپیماهای داخلی با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان در حال پیشرفت است و انتظار می‌رود اولین مدل‌های تجاری این هواپیماها به زودی وارد ناوگان هوایی ایران شوند.
این پروژه‌ها نه تنها برای کشور مزایای اقتصادی به همراه دارد، بلکه به‌طور مستقیم به انتقال فناوری‌های پیشرفته به ایران و ارتقای توانمندی‌های داخلی می‌انجامد. بر اساس داده‌ها، پروژه ساخت هواپیمای ۱۰۰ نفره در ایران با استفاده از تکنولوژی‌های نوین در حال انجام است. این هواپیماها قادر خواهند بود در مسیرهای داخلی و منطقه‌ای فعالیت کنند و همچنین از نظر مصرف سوخت و ایمنی به استانداردهای جهانی نزدیک شوند.
همچنین، یکی از جنبه‌های مهم این پروژه‌ها، توانمندی ایران در صادرات این هواپیماها به کشورهای دیگر است. به‌طور خاص، ایران به دنبال توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه و بازارهای آسیای مرکزی و غرب آسیا برای صادرات هواپیماهای تولید داخل خود است. طبق پیش‌بینی‌ها، با تکمیل این پروژه‌ها، ایران به یکی از تولیدکنندگان برجسته هواپیما در منطقه تبدیل خواهد شد و می‌تواند در آینده به یکی از صادرکنندگان اصلی هواپیماهای بومی در سطح جهانی تبدیل شود.
استفاده از ظرفیت نیروهای مسلح در توسعه ناوگان هوایی کشور
نیروهای مسلح ایران به‌ویژه در راستای خودکفایی کشور در صنعت هوایی، نقش مهمی ایفا کرده‌اند. این نیروها با استفاده از زیرساخت‌های خود و امکانات تخصصی، به تولید و تعمیر بسیاری از تجهیزات و هواپیماهای نظامی و غیرنظامی پرداخته‌اند. طبق گزارش‌ها، در سال‌های اخیر، با همکاری میان وزارت دفاع و شرکت‌های هواپیمایی داخلی، توانمندی‌های ایران در تولید قطعات هواپیما، به‌ویژه قطعات حساس و پیچیده، افزایش یافته است. این توانمندی‌ها باعث شده است که ایران حتی در بخش تعمیرات و نگهداری هواپیماهای خارجی نیز خدمات ارائه دهد.
یکی از پروژه‌های موفق نیروهای مسلح ایران، طراحی و تولید هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) است که توانسته است در بسیاری از بخش‌ها، از جمله شناسایی و حمل‌ونقل، به‌کار گرفته شود. طبق آمارهای وزارت دفاع، ایران در تولید انواع پهپادهای نظامی و غیرنظامی در منطقه پیشتاز است و از این ظرفیت‌ها در جهت تأمین نیازهای داخلی و حتی صادرات به کشورهای دیگر استفاده می‌کند. همچنین، توانمندی‌های نیروهای مسلح در زمینه تولید هواپیماهای آموزشی و مسافربری نیز به‌طور چشمگیری افزایش یافته است.
استفاده از ظرفیت‌های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در زمینه توسعه ناوگان هوایی، همچنین در آموزش خلبانان و متخصصان فنی کشور تأثیرگذار بوده است. این نیروها با برگزاری دوره‌های تخصصی، تعداد زیادی از نیروهای متخصص را تربیت کرده‌اند که در حال حاضر در بخش‌های مختلف صنعت هواپیمایی کشور مشغول به کار هستند. به‌طور خاص، در طی سال‌های اخیر، تعداد خلبانان ایرانی به میزان چشمگیری افزایش یافته و ایران توانسته است یکی از کشورهای پیشرفته در زمینه آموزش خلبانان در منطقه باشد.
توانمندی بالای خلبانان ایرانی نسبت به سایر کشورها
خلبانان ایرانی در سطح جهانی از توانمندی بالایی برخوردارند و این موضوع به دلیل آموزش‌های تخصصی و تمرینات فشرده در داخل کشور است. ایران با داشتن مدارس و مراکز آموزش پروازی معتبر، توانسته است به تربیت خلبانان حرفه‌ای بپردازد که در خطوط هوایی داخلی و بین‌المللی فعالیت می‌کنند. بر اساس آمار، تعداد خلبانان ایرانی که در خطوط هوایی خارجی مشغول به کار هستند، بیش از ۵۰۰ نفر است. این تعداد نشان‌دهنده رشد چشمگیر مهارت‌های پروازی در ایران است.
در سال‌های اخیر، با توجه به پیشرفت‌های فنی و تجهیزاتی در صنعت هواپیمایی، خلبانان ایرانی توانسته‌اند به‌طور موفقیت‌آمیز انواع هواپیماهای پیشرفته را هدایت کنند. طبق گزارش‌ها، خلبانان ایرانی با هواپیماهایی مانند ایرباس «A321» و بوئینگ «۷۳۷» پرواز می‌کنند و در پروازهای بین‌المللی به کشورهای مختلف مشغول هستند. همچنین، در مقایسه با خلبانان کشورهای همسایه، آموزش‌های ایرانی‌ها از لحاظ فنی و تجربه‌های عملی در شرایط مختلف جوی و جغرافیایی پیشرفته‌تر است.
توانمندی خلبانان ایرانی نه تنها در پروازهای تجاری بلکه در بخش نظامی نیز به‌وضوح مشاهده می‌شود. خلبانان نیروی هوایی ایران در پروازهای نظامی و مأموریت‌های ویژه نقش حیاتی دارند. طبق آمارهای وزارت دفاع، ایران توانسته است بسیاری از مأموریت‌های پیچیده هوایی را با استفاده از خلبانان خود با موفقیت انجام دهد. این مهارت‌ها و تجربیات باعث شده است که ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر در زمینه آموزش و توانمندی خلبانان، رتبه بالاتری داشته باشد.
استفاده از فناوری‌های نوین در تعمیرات و نگهداری هواپیماها
در راستای حفظ و بهبود کارایی ناوگان هوایی، ایران به‌طور گسترده‌ای از فناوری‌های نوین برای تعمیرات و نگهداری هواپیماها استفاده کرده است. این فناوری‌ها شامل سیستم‌های پیشرفته عیب‌یابی، تکنیک‌های تعمیرات دیجیتال و استفاده از تجهیزات مدرن در کارگاه‌های تعمیراتی است. طبق گزارش‌ها، ایران توانسته است با استفاده از این تکنیک‌ها، زمان تعمیرات و نگهداری هواپیماها را کاهش دهد و هزینه‌های نگهداری را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
این استفاده از فناوری‌های نوین همچنین باعث افزایش ایمنی پروازها شده است. از آنجایی که تعمیرات دقیق و سریع هواپیماها باعث کاهش خرابی‌ها و افزایش عمر مفید آنها می‌شود، ایران در این زمینه توانسته است استانداردهای جهانی را رعایت کند. به‌طور خاص، با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته برای بررسی موتورهای هواپیما و سیستم‌های الکترونیکی، تعمیرات به‌طور دقیق و سریع انجام می‌شود که این امر تأثیر زیادی بر ایمنی پروازها داشته است.
همچنین، ایران در زمینه به‌کارگیری فناوری‌های نوین در آموزش متخصصان تعمیرات هواپیما نیز پیشرفت کرده است. با ایجاد مراکز آموزشی مدرن و استفاده از شبیه‌سازهای پیشرفته، نیروی کار فنی به‌طور مستمر آموزش می‌بیند و توانمندی‌های خود را بهبود می‌بخشد. بر اساس آمارهای وزارت راه و شهرسازی، در طی پنج سال گذشته، تعداد دوره‌های آموزشی در این زمینه بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته و این امر منجر به تربیت متخصصانی شده است که توانایی تعمیرات پیشرفته را دارند.
چالش‌ها و راهکارهای توسعه پایدار در ناوگان هوایی کشور
توسعه پایدار ناوگان هوایی ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. یکی از چالش‌ها کمبود منابع مالی و تحریم‌هاست که واردات تجهیزات و قطعات هواپیما را دشوار کرده است. طبق گزارش‌های اقتصادی، ایران در سال‌های اخیر برای تأمین قطعات یدکی هواپیما با مشکلات زیادی مواجه بوده است. این مسئله منجر به افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و همچنین کاهش عمر مفید برخی هواپیماها شده است. با این حال، برای مقابله با این چالش‌ها، ایران به سمت توسعه فناوری‌های داخلی حرکت کرده و در تلاش است تا وابستگی به واردات قطعات خارجی را کاهش دهد.
یکی از راهکارهای مؤثر برای توسعه پایدار ناوگان هوایی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه«R&D» در صنایع هوایی است. در این راستا، دولت ایران با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان، به تحقیق و توسعه در زمینه طراحی و ساخت قطعات هواپیما پرداخته است. براساس گزارش‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، در پنج سال گذشته، بیش از ۱۵۰ پروژه تحقیقاتی در زمینه بهبود فناوری‌های تعمیرات و ساخت قطعات هواپیما آغاز شده است که می‌تواند در بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها تأثیر زیادی داشته باشد.
در کنار سرمایه‌گذاری در فناوری، توسعه نیروی انسانی متخصص یکی دیگر از راهکارهای کلیدی برای مقابله با چالش‌هاست. ایران در حال آموزش و تربیت متخصصان فنی در زمینه‌های مختلف از جمله تعمیرات و مهندسی معکوس است. به‌طور خاص، در دو دهه گذشته، آموزش‌های آکادمیک و فنی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی گسترش یافته است و طبق آمارها، تعداد فارغ‌التحصیلان متخصص در این حوزه‌ها بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته است. این اقدامات می‌تواند به توسعه پایدار ناوگان هوایی کشور و کاهش وابستگی به منابع خارجی کمک کند.
با توجه به مطالب فوق، توسعه ترابری هوایی کشور در سال‌های اخیر به‌ویژه با تاکید بر توانمندی‌های مهندسان ایرانی در تعمیرات پیشرفته، مهندسی معکوس موتورهای هواپیما و ساخت قطعات بومی، موجب تحولاتی شگرف در این صنعت شده است. این پیشرفت‌ها نه تنها به خودکفایی ایران در زمینه هوانوردی غیرنظامی کمک کرده بلکه زمینه‌ساز تقویت ناوگان هوایی و افزایش ایمنی پروازها نیز بوده است. با ورود هواپیماهای جدید به ناوگان و افزایش همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، ایران توانسته است به یک بازیگر مهم در صنعت هوانوردی منطقه تبدیل شود.
در نهایت، ۷ دسامبر روز بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی فرصتی است تا کشورهای مختلف دستاوردهای خود در این حوزه را به نمایش بگذارند و به اهمیت همکاری‌های بین‌المللی در راستای پیشرفت این صنعت بپردازند. ایران با توجه به اقدامات اخیر خود در زمینه توسعه زیرساخت‌ها و تقویت فناوری‌های بومی، نشان داده است که می‌تواند نقش مؤثری در آینده صنعت هوانوردی جهانی ایفا کند. این دستاوردها نویدبخش آینده‌ای روشن برای هوانوردی غیرنظامی در کشور است.
انتهای پیام
