باشگاه خبرنگاران جوان؛ سمیه خلیلی – در طول بحران سوریه، آمریکا به عنوان یکی از بازیگران اصلی در عرصه بین‌المللی در این جنگ داخلی حضور فعال داشته است. آمریکا نه تنها در عرصه دیپلماتیک و نظامی دخالت کرده، بلکه در بسیاری از موارد نقش یک بازیگر غیرمستقیم را ایفا کرده است.

یکی از مهمترین مسائلی که در این زمینه مطرح است، نقش آمریکا در آموزش و تسلیح گروه‌های معارض مسلح سوری است. این سیاست، نه تنها در راستای تغییر حکومت در سوریه، بلکه با اهداف استراتژیک در سایر نقاط جهان نیز همراه بوده است.

آموزش و تسلیح گروه‌های معارض مسلح در سوریه

 از ابتدا که جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، آمریکا و متحدانش به شدت به حمایت از گروه‌های معارض سوری پرداختند. در ابتدا، این گروه‌ها به عنوان نیرو‌های مخالف دولت بشار اسد معرفی شدند که به نظر می‌رسید تنها هدف آنها مبارزه با حکومت سوریه باشد. اما پس از مدتی مشخص شد که بسیاری از این گروه‌ها، چه در داخل و چه در خارج سوریه، دارای ایدئولوژی‌های افراطی هستند که به نوعی به تروریسم بین‌المللی ارتباط پیدا می‌کنند.

آمریکا برای رسیدن به اهداف خود، به تسلیح و آموزش این گروه‌ها پرداخته است. این اقدام با هدف تغییر موازنه قدرت در میدان جنگ و ایجاد فشار بیشتر بر دولت سوریه صورت گرفت. به طور مشخص، آمریکا در قالب برنامه‌هایی مانند «برنامه حمایت از نیرو‌های سوریه دموکراتیک» (SDF) و «ارتش آزاد سوریه» (FSA)، تجهیزات نظامی، آموزش‌های نظامی و حتی مشاوره‌های استراتژیک در اختیار این گروه‌ها قرار داده است. بسیاری از این گروه‌ها بعد‌ها به تروریست‌هایی همچون داعش و جبهه النصره پیوستند.

این حمایت‌ها نه تنها به تقویت گروه‌های مخالف اسد کمک کرد، بلکه باعث ایجاد یک وضعیت پیچیده و بی‌ثبات در منطقه شد. در واقع، آمریکا به جای مقابله با تروریسم، برخی از گروه‌های تروریستی را در برابر دولت سوریه قرار داد که این مسئله به شکل غیرمستقیم به قدرت گرفتن گروه‌هایی مانند داعش و جبهه النصره انجامید.

نقش آمریکا در تقویت تروریسم در سوریه

 آمریکا و کشور‌های همپیمان آن به رغم اعلام مبارزه با تروریسم، در عمل در بسیاری از موارد به تقویت گروه‌های تروریستی پرداخته‌اند. یکی از نمونه‌های بارز این امر، حمایت آمریکا از گروه‌های شبه‌نظامی در شمال شرق سوریه و عراق است که به طور غیرمستقیم به ایجاد پایگاه‌های گروه‌های تروریستی همچون داعش منجر شد. در واقع، استفاده از گروه‌های نیابتی به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف استراتژیک در منطقه، موجب شده که آمریکا همزمان با مبارزه با تروریسم، خود باعث گسترش آن در منطقه شود. این سیاست به ویژه در مناطقی همچون ادلب و شمال سوریه مشهود است که در آنها گروه‌های تروریستی به شدت تحت حمایت مالی و تسلیحاتی قرار دارند.

سناریوی آمریکا برای مشغول کردن روسیه در سوریه

در چارچوب تنش‌های جهانی و رقابت‌های منطقه‌ای، سوریه به یکی از میدان‌های رقابت بین قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است. از یک سو، روسیه به عنوان یک متحد استراتژیک بشار اسد، با ارسال نیروی نظامی و حمایت‌های اقتصادی به سوریه ورود کرده است و از سوی دیگر، آمریکا به دنبال برهم زدن این اتحاد و تغییر موازنه در منطقه است.

 آمریکا پس از حضور نظامی روسیه در سوریه در سال ۲۰۱۵، به وضوح تلاش کرد تا روسیه را در این باتلاق نظامی مشغول کند. این سیاست به نظر می‌رسید که بخشی از استراتژی کلی آمریکا برای کاهش نفوذ روسیه در منطقه باشد. آمریکا با ایجاد بحران‌های مختلف در سوریه، به ویژه از طریق حمایت از گروه‌های مخالف و تروریستی، سعی داشت که روسیه را وارد جنگی فرسایشی کند که هزینه‌های آن برای روسیه بالا باشد.

این مسئله به ویژه در شرایطی که اوکراین به یکی از کانون‌های بحران تبدیل شده بود، برای آمریکا اهمیت پیدا کرد. در واقع، آمریکایی‌ها به خوبی می‌دانستند که هرچه روسیه بیشتر درگیر جنگ سوریه شود، توان کمتری برای مقابله با تهدیدات در اوکراین خواهد داشت. این سیاست به نوعی به معنای کشاندن روسیه به یک جنگ چند جبهه‌ای بود که در آن توانایی‌های نظامی و اقتصادی روسیه به شدت آزمایش می‌شد.

 آمریکا برای تحقق این اهداف، از چندین ابزار مختلف استفاده کرد:

 حمایت از گروه‌های مخالف و تروریستی: همان‌طور که ذکر شد، آمریکا به کمک تسلیح و آموزش گروه‌های معارض سوری، تلاش کرد تا فشار‌ها بر روسیه و دولت سوریه را افزایش دهد. این فشار‌ها باعث شد که روسیه مجبور به ارسال نیرو‌های بیشتر و تجهیزات سنگین‌تر به سوریه شود، که هزینه‌های جنگ را برای آن افزایش داد.

حمایت از کردها: آمریکا در بخشی از شمال سوریه، به ویژه در مناطق تحت کنترل کردها، حمایت‌های گسترده‌ای را انجام داد. این سیاست نه تنها به تحریک ترکیه منجر شد بلکه مشکلاتی برای روسیه ایجاد کرد، چرا که روس‌ها ناچار بودند برای حفظ منافع خود با ترکیه و دیگر بازیگران منطقه‌ای وارد مذاکرات شوند.

مداخله در امور داخلی سوریه: آمریکا با به کارگیری تحریم‌های اقتصادی و نظامی، تلاش کرد که فشار‌ها را بر دولت سوریه و روسیه افزایش دهد. این فشار‌ها به خصوص در زمینه نفت و گاز، که منابع استراتژیک سوریه بودند، اثرات منفی زیادی برای اقتصاد روسیه به همراه داشت.

ادعای نقش برآب شده آمریکا برای مبارزه با تروریسم

نقش آمریکا در بحران سوریه به وضوح نشان‌دهنده منافقانه بودن رویکرد این کشور است. در حالی که آمریکا خود را به عنوان مبارز با تروریسم معرفی کرده، در عمل به حمایت از گروه‌های تروریستی پرداخته است که نه تنها امنیت سوریه را تهدید کرده‌اند، بلکه به گسترش تروریسم در سطح جهانی منجر شده‌اند. در عین حال، آمریکا با استفاده از سیاست‌های پیچیده در سوریه، تلاش دارد تا روسیه را در باتلاق این جنگ فرسایشی گرفتار کند تا بدین‌وسیله توان نظامی و اقتصادی این کشور را در درگیری‌های متعدد کاهش دهد و به این ترتیب بر رقابت‌های جهانی خود در زمینه اوکراین و سایر مناطق تسلط یابد.