به نقل از الجزیره، حزب الله لبنان در روز ۱۶ آگوست گذشته و قبل از عملیات زمینی رژیم صهیونیستی در جنوب این کشور تصاویری از شهر‌های تونلی خود در زیر زمین منتشر کرد که در نزدیکی مرز‌های رژیم صهیونیستی قرار داشت.

یکی از این زیرساخت‌ها، موقعیت موسوم به عماد ۴ بود که از جمله تأسیسات مستحکمی است که در زیر زمین ساخته شده و گنجایش حضور و حرکت کامیون‌های بزرگ و خودرو‌های چهار سیلندر و موتور سیکلت را دارد و سکو‌های پرتاب موشک‌های بالستیک در آن قرار دارد.

رسانه‌های رژیم صهیونیستی این تونل‌ها را بسیار متفاوت از تونل‌های مورد استفاده در جریان جنگ جولای ۲۰۰۶ ارزیابی کردند که در آن زمان اسرائیل شکست سختی در آن جنگ دریافت کرد.

نتیجه‌ای که در تحقیقات شکست جنگ جولای به دست آمده بود، این بود که حزب الله از تونل‌ها به عنوان برگ برنده خود استفاده می‌کند و این تونل‌ها باعث ایجاد توان حزب الله در مقابله با برتری تکنولوژیک اسرائیل است. به این ترتیب جنگ تونل‌ها در دوره کنونی با اهمیت مضاعفی مواجه شده است.

تاکتیک تونل‌ها و تجربه‌های متفاوت

استفاده از تونل‌ها یک موضوع جدید نیست، بلکه یک تاکتیک نظامی قدیمی است و آشوری‌ها اولین کسانی بودند که بیش از ۴ هزار سال پیش برای حمله به شهر‌های مستحکم از حفر تونل استفاده می‌کردند.

استفاده از تونل‌ها در جنگ‌های نامتقارن امری عادی به شمار می‌رود و جریانی که قدرت تکنولوژیک و نظامی کمتری دارد، با استفاده از تونل‌ها ابزار تاکتیکی برای مانور بیشتر و غافلگیر کردن دشمن و وارد آوردن خسارات گسترده به آن به دست می‌آورد و موازنه قدرت تعدیل می‌شود.

ساختار تونل‌های حزب الله

ایال وایزمن نویسنده صهیونیست در کتابی می‌نویسد که وقتی اسرائیل قدرت مطلق حریم هوایی را برای خود حفظ می‌کند و روی برتری فنی و تکنولوژیک خود حساب می‌کند، این موضوع باعث می‌شود مقاومت به سمت فنون مبارزات زیرزمینی پیش برود تا بتواند زیر زمین را به ابزار اصلی مقابله در برابر برتری هوایی دشمن تبدیل کند و این اتفاق در غزه و جنوب لبنان رخ داده است.

اطلاعات رژیم صهیونیستی در خصوص تونل‌های حزب‌الله بسیار محدود است، این اطلاعات اندک نشان می‌دهد که عمق این تونل‌ها بعضاً از ۴۰ تا ۶۰ متر زیر زمین فراتر می‌رود و طول برخی از آنها به ۴۵ کیلومتر می‌رسد.

مرکز مطالعات صهیونیستی آلما در گزارشی که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، می‌نویسد که حزب الله لبنان سال‌های پس از جنگ ۲۰۰۶ را به تهیه طرح دفاعی فراگیر در برابر حمله آینده اسرائیل مشغول بوده و تونل‌ها یکی از خاستگاه‌های مهم این طرح بوده است. این گزارش می‌افزاید که حزب الله شبکه پیچیده و انبوهی از تونل‌ها را در اختیار دارد که بالغ بر صد‌ها کیلومتر است و مرز‌های شمالی اسرائیل را نیز پشت سر گذاشته و احتمالاً برخی از آنها به سوریه می‌رسد.

برخی از این گزارش‌ها از شهر‌های زیرزمینی حزب الله و شهر‌های موشکی آنها خبر می‌دهند. این تونل‌ها دارای مراکز فرماندهی و مدیریت و بیمارستان‌های میدانی و انبار‌های مهمات و تسلیحات و سکو‌های پرتاب موشک هستند و دهانه‌های آنها به نحوی پوشش داده شده که شناسایی آنها مشکل است.

گزارش مرکز آلما می‌افزاید که تونل‌های مذکور ۳ مرکز عملیاتی مهم یعنی مقر اصلی حزب الله در ضاحیه بیروت و مواضع دفاعی آنها در جنوب لبنان و مراکز لجستیک آنها در منطقه بقاع را به هم مرتبط می‌کند.

تأثیر تونل‌های حزب‌الله بر روند جنگ

در مقایسه با تونل‌های موجود در غزه؛ جغرافیای جنوب لبنان ویژگی مثبتی به حفر تونل‌های حزب الله لبنان می‌دهد، علاوه بر اینکه روزنامه فرانسوی لیبراسیون تونل‌های موجود در غزه را بسیار کمتر از حزب الله می‌داند.

وایزمن در کتاب خود می‌نویسد که یک فرد حفار ساده در روز می‌تواند ۱۲ متر تونل در غزه با ابزار ساده بکند، ولی این کار در لبنان به علت سفتی و صخره‌ای بودن زمین به چندین ماه زمان نیاز دارد، با این وجود تونل‌های حزب الله از مقاومت و استحکام بیشتری در برابر تخریب برخوردار هستند.

در این کتاب آمده است که تونل‌های حزب‌الله باعث شده هزینه بیش از ۳ میلیارد دلاری اسرائیل برای احداث موانع و دیوار‌های مرزی بیهوده باشد، چرا که امکان نفوذ به تمامی آنها از زیر زمین وجود دارد، به همین علت بود که برتری تونلی حزب الله در جنگ جولای ۲۰۰۶ بر برتری هوایی تل‌آویو چربید.

تونل‌ها باعث نرمش و قدرت مانور بیشتر حزب الله و انجام کمین‌های بیشتر و پاتک‌های مختلف به عناصر ارتش اسرائیل و خودرو‌های زرهی آنها می‌شود که در جنگ گذشته و کنونی با مقاومت سرسختانه حزب الله تلفات و خسارات زیادی داده اند.

تونل‌ها در آن زمان امکان مخفی کردن بیش از ۱۵۰۰ سکوی پرتاب موشک را برای حزب الله فراهم کرده بود، علاوه بر اینکه حزب الله از طریق ذخیره تجهیزات و آب و غذای کافی برای خود می‌تواند هفته‌های متمادی بدون حمایت لجستیک به مبارزه خود ادامه دهد.

نقش تونل‌ها در درگیری‌های کنونی

رژیم صهیونیستی در طول جنگ کنونی تلاش کرده اولویت عملیاتی خود را کشف و تخریب تونل‌های حزب الله لبنان قرار دهد تا شاید بتواند به این ترتیب عناصر حزب الله را به عقب نشینی به سمت شمال رود لیتانی مجبور کند، اما به نظر می‌رسد ارتش رژیم صهیونیستی عملاً قدرت انجام چنین کاری را ندارد. آندریاس کریگ استاد مطالعات دفاعی در دانشکده سلطنتی لندن معتقد است که تخریب زیرساخت تونل‌های حزب‌الله آنگونه که تصور می‌شود، ساده نیست؛ حتی اگر ارتش بتواند برخی از این تونل‌ها را شناسایی کند این به معنای کشف سایر تونل‌ها نخواهد بود؛ چرا که هیچ کدام از تونل‌ها در ماهیت و حجم خود شبیه یکدیگر نیستند و بیشتر تونل‌ها با وجود ادامه حملات هوایی به مأموریت خود ادامه می‌دهند.

کریگ تونل‌های حزب الله را دارای سه نوع کارکرد دانسته و گفت که برخی تونل‌ها سطحی هستند و برای نقل و انتقال اشخاص و مواد مختلف به کار می‌روند و امکان تخریب آنها با حملات موشکی وجود دارد، برخی دیگر تونل‌های عمیق‌تر هستند که برای ذخیره تسلیحات استفاده می‌شوند و بخش سوم تونل‌های عمیق‌تر از ۶۰ متر هستند که جز در موارد استثنایی قدرت تخریب آنها وجود ندارد. از جمله این اقدامات، حمله به مرکز فرماندهی حزب الله لبنان در روز ۲۳ سپتامبر بود که به شهادت سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان منجر شد.

کریگ تونل‌های حزب الله را یکی از نقاط قدرت حزب می‌داند و در عین حال معتقد است که این تنها نقطه قوت حزب الله نیست. وی می‌افزاید که این حزب دیگر یک گروه مسلح کوچک به شمار نمی‌رود، بلکه بیشتر شبیه ارتش‌های نظامی است که بیش از ۱۰۰ هزار مبارز دارد و از تکنولوژی پیشرفته موشکی و پهپادی بالغ بر ۱۵۰ هزار فروند برخوردار است.

در چنین شرایطی احتمال نزدیک بودن پایان عملیات زمینی رژیم صهیونیستی در لبنان وجود دارد، چرا که تل‌آویو تمایل دارد قبل از افزایش تلفات و خسارت‌های خود که آنها را در باتلاق شمال غرق می‌کند، به عملیات خود پایان دهد.

منبع: مهر