مسعود پزشکیان امروز پنج شنبه سوم آبان ماه در نخستین نشست بریکس پلاس، «نشست مشترک سران بریکس با کشور‌های مدعو و دوستان بریکس» در قازان روسیه تصریح کرد: گستره جغرافیایی بریکس فرصت بی‌نظیری است برای تسهیل ارتباطات فراقاره‌ای و تحصیل منافع مشترک جمعی، فرایندی که نتیجه شگرفی بر کاهش شکاف موجود در روند توسعه‌یافتگی و افزایش سطح رفاه مردمی برجای خواهد گذاشت. آینده متعلق به کشور‌هایی است که بیشترین نقش را در ایجاد هم‌گرایی و برقراری نظم جدیدی از مناسبات نهادینه شده بر مبنای گفتمان وفاق و عدالت داشته باشند.

وی با بیان این‌که «پایه‌های معادلات یکجانبه و توازن برخاسته از محوریت تک‌قطبی به شدت سست و لرزان شده است»، گفت: ائتلاف‌گرایی و تلاش برای ایجاد مناسباتی سازنده و دوستانه، بخشی از واقعیت امروز و خواسته جمع زیادی از کشور‌ها و بازیگران بین‌المللی است تا از فضای یکجانبه‌گرایی رهایی یابند.

متن کامل سخنرانی پزشکیان در اجلاس بریکس پلاس، «نشست مشترک سران بریکس با کشور‌های مدعو و دوستان بریکس» به این شرح است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای ولادیمیر پوتین

رئیس جمهور محترم فدراسیون روسیه

روسای محترم جمهور و نخست وزیران گرامی

خانم‌ها و آقایان

من امیدوارم به واسطه فضای هم‌اندیشی و تبادل‌نظر ایجاد شده و بر اساس عنوان زیبای انتخاب شده برای این اجلاس، یعنی «بریکس و جنوب جهانی؛ ساخت مشترک دنیایی بهتر» گامی نو در جهت برپایی نظامی بهتر و مناسباتی عادلانه‌تر بر مبنای رضایت جمعی برداریم.

ائتلاف‌گرایی و تلاش برای ایجاد مناسباتی سازنده و دوستانه، بخشی از واقعیت امروز و خواسته جمع زیادی از کشور‌ها و بازیگران بین‌المللی است تا از فضای یکجانبه‌گرایی رهایی یابند. پایه‌های معادلات یکجانبه و توازن برخاسته از محوریت تک‌قطبی به شدت سست و لرزان شده است. بسیاری از ساختار‌ها و سازوکار‌های بین‌المللی برخاسته از این رویکرد، نظیر شورای امنیت سازمان ملل متحد، صندوق بین‌المللی پول، نهاد‌های حقوق بشری و مصادیق دیگر به دلیل سیاست‌زدگی و نفوذ دولت‌های غربی، کارایی موثر و سازنده خود را از دست داده‌اند. به همین دلیل است که این گروه از ابتدای تشکیل در سایه اهداف بلند و مورد اقبال خود توانسته در صحنه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به یک الگوی موفق از همکاری و همگرایی میان کشور‌ها تبدیل شود.

این اجلاس تجلی‌بخش این واقعیت است که ساخت دنیایی بهتر به تنهایی امکان پذیر نیست و در دنیای به هم تنیده کنونی، اراده و اقدام مشترک لازم است؛ تغییری بنیادین که مستلزم اصلاح نظام کنونی و ایجاد سامانی نو از توازن قدرت بر مبنای عدالت و رضایت است. به روایتی دیگر دنیای بهتر مکانی خواهد بود که در آن نشانی از تحریم، تحمیل اراده، تجاوز، جنگ، کشورگشایی و نسل‌کشی نباشد و چند جانبه‌گرایی به جای یک‌جانبه‌گرایی، اکثریت به جای اقلیت، برابری به جای تبعیض، شفافیت به جای فریب، دمکراسی به جای اقتدارگرایی و گفتگو به جای جنگ، حکم فرما گردد.

جهان ما در طول یکسال گذشته با حوادث متعددی روبرو بوده است و بسیاری از مولفه‌های صلح و امنیت به ویژه در منطقه غرب آسیا با تضعیف و با تهدید مواجه شده است. رژیم صهیونیستی بی‌توجه به موازین بین‌المللی بسیاری از خطوط قرمز حاکمیتی دولت‌ها را زیر پا گذاشته و ناجوانمردانه با تولید موج جدیدی از خشونت و وحشت برگ سیاهی دیگر بر تاریخ جنایت‌های گسترده خود افزوده است. هنوز آتش جنگ در نوار غزه فلسطین و شهر‌های لبنان زبانه می‌کشد و نهاد‌ها و مجامع بین‌المللی و در رأس آن شورای امنیت سازمان ملل متحد، به عنوان پیشران صلح و امنیت بین‌المللی، فاقد کارایی لازم برای خاموش کردن آتش این بحران هستند و از سوی دیگر حمایت‌های بی‌دریغ دولت‌های غربی و در رأس آن آمریکا از رژیم صهیونیستی، دسترسی به صلح و توقف جنگ را دور از دسترس قرار داده است.

جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که بحران‌ها و چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بدون تلاش‌های مشترک از بین نخواهد رفت. به همین منظور، همواره در چارچوب سیاست‌های اصولی خود، در تلاش بوده‌ایم با ایجاد شبکه‌های هوشمند و کارآمد از روابط تجاری، نهایت اهتمام لازم را برای تقویت همکاری‌های بین‌المللی و تعمیق مولفه‌های دوستی میان کشور‌ها داشته باشیم. این در حالی است که بر خلاف تمامی موازین بین‌المللی و حقوق انسانی شناخته شده، اعمال تحریم‌های یکجانبه، هنجار‌های بین‌المللی و حقوق بشری را به چالش کشیده و بسیاری از روند‌های توسعه‌یافتگی در سایه اقدامات قهری و غرض‌ورزی‌های سیاسی با چالش‌های متعددی مواجه و حرکت پایدار به سوی جهانی امن و توسعه‌یافته با اخلال روبرو شده است.

از این‌رو بریکس و بریکس پلاس باید سازوکاری، شفاف، منصفانه، فراگیر، بدون تبعیض و مبتنی بر قواعد تجارت چندجانبه با نگاه ویژه به جهان جنوب و کشور‌های در حال توسعه و کمتر توسعه‌یافته، طراحی و اجرا کنند. تحریم‌های غیرقانونی، آثار ویران‌کننده بر روابط بین‌الملل دارد و مانع دسترسی کشور‌ها به منابع مالی خود می‌شود و بر ایفای نقش مؤثر کشور‌ها در فرایند‌های مبتنی بر همکاری‌های بین‌المللی نظیر مقابله با آثار سوء تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین، تخریب محیط زیست و ارائه کمک‌های بشر دوستانه تاثیر منفی می‌گذارد.

بسیاری از کشور‌های عضو و یا مرتبط با گروه بریکس، بهره‌مند از اقتصادی پویا و در حال توسعه هستند. این ظرفیت، حامل فرصت‌های ارزشمندی است که در صورت توجه و اهتمام برای ایجاد پیوند‌های اقتصادی و تجاری عمیق می‌تواند منافع سرشار و فراگیری را به ارمغان داشته باشد. استفاده از پول‌های ملی برای مبادلات تجاری، پلتفرم‌های جدید بانکی، ارز‌های دیجیتال، تقویت بانک توسعه جدید (NDB) و ترتیبات ذخیره احتیاطی (CRA) و اینگونه اقدامات، خواهد توانست جهانی بهتر برای همه بسازد.

فناوری‌های نو به ویژه هوش مصنوعی تاثیرات راهبردی و شگرف در زندگی ما خواهد داشت. در آینده نزدیک کشور‌های یکجانبه‌گرا همانند سابق، محدودیت‌های بسیاری علیه دسترسی کشور‌های در حال توسعه به فناوری‌های نو فراهم خواهند کرد. برای مقابله با این محدودیت‌ها باید با یکدیگر همکاری کنیم و چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری مشترک، تبادل تجربه و شتاب بخشیدن به همکاری‌های مشترک نیست.

گستره جغرافیایی بریکس فرصت بی‌نظیری است برای تسهیل ارتباطات فراقاره‌ای و تحصیل منافع مشترک جمعی، فرایندی که نتیجه شگرفی بر کاهش شکاف موجود در روند توسعه‌یافتگی و افزایش سطح رفاه مردمی برجای خواهد گذاشت. آینده متعلق به کشور‌هایی است که بیشترین نقش را در ایجاد هم‌گرایی و برقراری نظم جدیدی از مناسبات نهادینه شده بر مبنای گفتمان وفاق و عدالت داشته باشند.

در پایان بار دیگر از جناب آقای ولادیمیر پوتین برای میزبانی شایسته و برگزاری این نشست مهم در شهر زیبای کازان سپاسگزاری می‌کنم.

والسلام علیکم و رحمه الله.»